Daxuyaniya Lijneya me ya Rêvebirina Navendî:
Di sedsala dawî de li aliyekî qedexe, astengî û polîtîkayên bişaftinê yên li ser zimanê Kurdî, li aliyê din jî berxwedaneke bêhempa li dijî van polîtîkayan hat dayîn. Zihniyeta ku ji xwe re tunekirina zimanê Kurdî kiribû armanc, di sedsala dawî de ev polîtîka bi gelek rê û rêbazan meşand û îro jî dimeşîne.
15’ê Gulana 1932’yan di dîroka têkoşîna li dijî êriş û qedexe û tunekirina Kurdî de, rojeke dîrokî ye. Ew roj, bi pêşengiya Celadet Alî Bedirxan û hevalên wî, tovê şoreşeke rewşenbîrî û ronahiyê hat avêtin û Kovar hat derxistin. Hawar di dîroka Kurdan de kovara yekem e ku bi tîpên Latînî hatiye derxistin.
Di ser derxistina Kovara Hawarê re 90 sal derbas bûn. Di 90 salan de Kovara Hawarê bi her awayî di warê geşedana ziman û çanda Kurdî de roleke sereke lîstiye û mohra xwe li dîroka rewşenbîriya Kurdî xistiye. Kovara Hawarê, nîşan daye ku xîret û xebata ji bo Kurdî tu polîtîkayên bişaftin û tunekirinê nas nake. Loma jî Kovara Hawarê ne tenê kovarek, her wekî din dibistanek e û îro jî îlhamê dide xebatên Kurdî. Ji ber vê jî ji sala 2006’an vir ve 15’ê Gulanê wek Cejna Zimanê Kurdî tê pîrozkirin.
Di dîroka Kurdan de û piranî di sedsala dawî de qedexe, zext û asîmîlasyona li ser zimanê Kurdî kêm nebûye. Ji ber ku serdest baş dizanin riya têkbirina civakekê tunekirina zimanê wan e, loma bi hemû hêza xwe ji bo tunekirina zimanê Kurdî meşandine. Ew polîtîka îro jî bi her awayî didome. Zimanê Kurdî îro jî ne zimanê perwerdehiyê ye, zarokên Kurdan îro jî ji mafê perwerdehiyê mehrûm in. Kurdî îro jî ji qada gelemperî tê bidûrxistin û bi awayekî fermî nayê naskirin. Em van polîtîkayan qebûl nakin û li dijî van polîtîkayan em ê wek doh têkoşîna xwe îro û sibê jî bimeşînin. Em careke din bang dikin: Divê zimanê Kurdî di qanûna bingehîn de bê naskirin û qebûlkirin. Divê Kurdî bibe zimanê perwerdehiyê û hemû astengiyên li ser Kurdî bên rakirin.
Bi boneya vê rojê û di 90’emîn salvegera damezirandina Kovara Hawarê de, em Cejna Zimanê Kurdî di serî de li gelê Kurd, li Celadet Alî Bedirxan û hevalên wî û li hemû xemxur, xebatkar û dildarên Kurdî pîroz dikin.
Xoverrodayîşê ma seba ziwanê ma yo!
15’ê Gulana 1932’yî tarîxê roşnvîrî, kulturî û ziwanî yê kurdkî de rojêka taybet a. 90 serrî verê ney Şamî de bi ked û emegê Celadet Alî Bedirxan û embaz û dostê ey a kovara Haware bi herfê latînkî dest bi xebatanê xo kerd.
Kovara Haware ziwan, kultur û nasnameyî ra bigî heta zaf warê roşnvîrîye de şorişêko pîl viraşt. Kovara Haware seba kurdan bî wendegehêk û hîna zî rayîrê cîgêrayoxan, mamostayan û heme heskerdoxanê kurdî akena. Sey Mîr Celadet Alî Bedirxanî zî vato Hawar vengê zanayîşî yo, zanayîş xonaskerdiş o. Xonaskerdiş zî seba ma rayîrê felatî û weşîye akeno.
Kovara Haware warêko hera seba xebatanê kurdkî awan kerd û coka serra 2006an de roja awanbîyayîşê Kovare yanê 15ê Gulanê sey Roşanê Ziwanê Kurdkî ameya qebul kerdene û 2006an ra nover 15’ê Gulanê sey Roşanê Ziwanê Kurdkî yena pîroz û bimbarekkerdiş.
Ewro 15’ê Gulane yo, Roşanê Ziwanê ma Kurdkî yo. Roşanê ma xoverrodayîşê ma yo, têkoşînê ma yê seba ziwanî yo. Seba ke ma verê asîmîlasyonî bigîrê, seba ke her ca û her warî de ma bi azadîye bi ziwanê xo qisey bikerê, seba ma perwerdeyê xo bi ziwanê xo bigîrê, seba heq û edaletê ziwanê ma, seba heqê bi mîlyonan kurdan; ma ewro roşanê xo bi têkoşînê xo ya pîroz û bimbarek kenê.
Ma bi wesîlaya na roje, Feqiyê Teyran, Ehmedê Xanî, Ehmedê Xasî, Usman Efendîyo Babijî, Celadet Alî Bedirxanî, Nuredîn Zazayî, Rêncber Ezîzî û heme xoverrodayoxanê ziwanê kurdkî anê xo vîrî û înan yad kenê. Heta azadîya xo û ziwanê bigîrê xo dest ma do têkoşînê xo bidomnê.
Asîmîlasyono ke ziwanê ma ser o çerxa xo geyrneno do pûç bibo. Ziwanê ma do biciwîyo. Hezaran serre ma ziwanê xo nêda, hezarna serre zî ma do wayîrê ziwanê xo bê û ma karkerîya ziwanê xo bikerê.
Serrgêra 90in de ma bi rêz û hurmet û minet Celadet Alî Bedirxanî û embazanê ey yad kenê. 15’ê Gulanê Roşanê Ziwanê Kurdkî heme şarê ma rê û heskerdoxanê kurdkî rê pîroz û bimbarek bo.
Partiya Demokratîk a Gelan
Lijneya Rêvebirina Navendî
15 Gulan 2022