Ataması yapılmayan engellilere ilişkin araştırma önergemiz

Sayısı bir milyonun üzerinde olan üniversite mezunu işsizler içerisinde ataması yapılmayan 2 bin 511 engelli öğretmen adayı yer almaktadır. Grup Başkanvekillerimiz Meral Danış Beştaş ve Saruhan Oluç, başta engelli öğretmenler olmak üzere engellilerin istihdamının önündeki engellerin kaldırılması amacıyla TBMM'de Araştırma Komisyonu kurulmasını talep etti:

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Türkiye’de işsizlik ve yoksulluk en temel sorunlar olmaya devam ediyor. Ancak bu sorunlar engelliler gibi bazı nüfus kesimleri için daha ağır biçimde yaşanmaktadır. Eğitime erişimleri zaten kısıtlı olan üniversite mezunu engellilerin işsiz bırakılması mutlak yoksulluğa terk edilmeleri anlamına geldiği gibi kamusal alandan dışlanıp evlerine kapatılmaları anlamına da gelmektedir. Sayısı bir milyonun üzerinde olan üniversite mezunu işsizler içerisinde ataması yapılmayan 2 bin 511 engelli öğretmen adayı da yer almaktadır. Pandemi gerekçesiyle 3 kez sınavları ertelenen ataması yapılmayan engelli öğretmenlerinanayasal hak olan çalışma hakkı, yasa ile tanımlanan yüzde 3’lük kontenjan hakkı ve yasal güvence altına alınan kamuda istihdam hakkı engellenmiş olmaktadır. MEB’in yasal yüzde 3’lük engelli kontenjanını doldurması gerektiği halde atamalarının yapılmamasının nedenlerinin araştırılması, başta öğretmenler olmak üzere engellilerin istihdamının önündeki engellerin kaldırılması ve buna ilişkin politikaların belirlenmesi amacıyla Anayasa’nın 98’inci İçtüzüğün 104’üncü ve 105’inci maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılmasını arz ve teklif ederim.

GEREKÇE

Engellilerin anayasal hak olan çalışma hakkı ve yasal güvence altına alınan kamuda istihdam hakkı, BM Engelli Hakları Sözleşmesi ile de taahhüt edilen haklardandır. 26 Nisan 2020’de yapılması planlanan Engelli Kamu Personeli Sınavı üç kez ertelendikten sonra 15 Kasım 2020 tarihinde gerçekleşmiş, 3 bin 11 kişi sınavda başarılı olurken, 2021 Şubat ayındaki atamada 500 engelli öğretmene kontenjan verilmiştir. Geriye kalan 2 bin 511 atanmayan engelli öğretmen halen atamaların gerçekleşmesini beklemektedir. Milli Eğitim Bakanlığı yüzde 3’lük engelli kontenjanını doldurması gerektiği halde, bu yasal zorunluluğa uymamakta ve gerekçe olarak da kaynak yokluğunu göstermektedir.

Engellilerin anayasal hak olan çalışma hakkı, yasa ile tanımlanan yüzde 3’lük kontenjan hakkı ve yasal güvence altına alınan kamuda istihdam hakkı, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi ile taahhüt edilmesine rağmen uygulanmamaktadır. Engelli öğretmenler, Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2021 Haziran ayı içinde EKPSS ile öğretmen alımı yapmasını ve MEB’nın yüzde 3’lük engelli kontenjanını doldurmasını talep etmektedirler. Aynı zamanda KPSS puanı ile öğretmen alımlarında eş zamanlı olarak EKPSS puanı ile de engelli öğretmen alımının yapılmasını ve atama tercih kılavuzunun yayınlamasını talep etmektedirler.

Atamamaların yapılmamasına ilişkin yapılan “kaynak yok” açıklamasını geçerli bir neden olarak görmeyen engelli öğretmenler;  istenilen her yere bulunan kaynağın, toplumun en yoksul kesimlerinden olan kendileri için ayrılmamasının, hali hazırda zaten zor olan yaşam şartlarının daha da ağırlaştırdığını ve hem kendilerini hem de ailelerinin mağduriyetini katladığını ifade etmektedirler.

Sınava giren ve atama bekleyen engelli bir öğretmen şunları aktarmaktadır; “Biz bin bir emekle okuyup öğretmen olduk. Diğer öğretmenlerden farklı bir eğitim değil, eş değer eğitim alıyoruz. Eş değer bir muamele görmek en temel hakkımız. Biz sayıca zaten çok az kişiyiz ve atamamızın yapılmasını bekliyoruz. Bir matematik öğretmeni olarak kimseden yardım istemiyorum. Sadece hakkımla elde ettiğim mesleğimi yapmak ve öğrenci yetiştirmek istiyorum. Bizler bu süreci olağanüstü bir emekle tamamlıyoruz ve bunun görülmesini istiyoruz. Eğitim hayatını tamamladıktan sonra bir köşede unutulmak istemiyoruz.” Bir öğretmenin ifade ettiği bu durum üniversite mezunu tüm engellilerin genel durumunu kısaca anlatmaktadır. Engellilerin toplumsal olarak önlerine konulan birçok engelli aşması; sağlık, eğitim, ulaşım, sosyal güvenlik ve erişilebilirlik alanlarındaki eksik sunulan hizmetlere rağmen üniversite mezunu olabilmesi ve bu durumda da işsiz bırakılması büyük bir adaletsizliktir. Engelliler lütuf değil kendi yasal haklarını talep etmektedir.

Tüm bu saydığımız nedenlerle MEB’in yasal kontenjanını doldurması gerektiği halde atamalarının yapılmamasının nedenlerinin araştırılması, başta öğretmenler olmak üzere engellilerin istihdamının önündeki engellerin kaldırılması, kamuda çalışan engellilerin sorunlarının incelenmesi ve buna ilişkin politikaların belirlenmesi amacıyla bir meclis araştırması açılmasını arz ederiz.

11 Haziran 2021