Türkiye’de en az 120 bin çocuğun cezaevindeki anne ya da babasından, bir kısmının ise hem anne hem de babasından ayrı olduğu bilinmektedir. Grup Başkanvekilimiz Meral Danış Beştaş'ın, iktidarın bu konuda hangi çalışmaları yürüttüğüne ve dışarıda kalan çocukların maruz kaldıkları hak ihlallerinin neler olduğuna ilişkin Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk'un yanıtlaması istemiyle TBMM'ye verdiği soru önergesi:
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI’NA
Aşağıdaki sorularımın Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Zehra Zümrüt Selçuk tarafından Anayasanın 98 inci ve TBMM İçtüzüğünün 96’ıncı ve 99’uncu maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.
Adalet Bakanı tarafından yapılan yakın tarihli bir açıklamada; 17/06/2019 tarihi itibarıyla ülke genelinde ceza infaz kuramlarında, 232 bin 342 hükümlü ve 48 bin 752 tutuklu bulunduğu ifade edilmiştir. Bu bağlamda Türkiye’de en az 120 bin çocuğun cezaevindeki anne ya da babasına kavuşmayı beklediği tahmin edilmektedir. Anne ya da babası cezaevinde olan çocuk sayısına ilişkin resmi bir istatistik olmadığı için sayılar öngörülerden oluşmaktadır. Türkiye’de en az 4 bin çocuğun annesi, 116 bin 512 çocuğun ise babasının cezaevinde olduğu bilgisi de bu öngörüler bağlamında ifade edilmektedir. Ancak her iki ebeveynin de cezaevinde olan çocuk sayısına dair bir veri bulunmamaktadır. En az cezaevinde annesiyle birlikte kalan çocuklar kadar mahpusların dışardaki çocukları da risk altında ve ağır hak kayıplarının mağduru durumundadırlar. Daha ziyade anneanne, babaanne yahut teyze gibi birinci ve ikinci derecede akrabalarının yanında kalan çocukların sayıları bilinmemektedir. Çocukların ebeveynlerinden uzak olmaları başlı başına büyük bir sorun alanı olup, bakım verenlerin de güçlüklerle karşılaştıkları, pek çok aşamada çaresiz kaldıkları muhakkaktır. Bu sürecin çocukların gelişimlerini ve eğitim süreçlerini olumsuz etkilemesi kaçınılmazdır. Hatta birden çok kardeşin farklı akrabalarının yanlarında kalıyor oluşu, çocuğun ebeveyn yoksunluğu ile birlikte kardeş yoksunluğunu da beraberinde getirmektedir. Tüm bu koşullar altında çocuklar son derece sağlıksız koşullarda, her türlü riske açık olarak büyümektedirler. Sürekli ev, şehir yahut aile değiştirmek durumunda kalan çocuklar, düzenli bir hayata geçememekten kaynaklı olarak sorunlara açık bir şekilde büyümekte, çoğu kez eğitim hayatları da sekteye uğramaktadır. Tüm bunlara bir de çocukların, anne ya da babasının yahut her ikisinin birden cezaevinde olması nedeniyle ayrımcılığa maruz kaldıklarına dair örnekler meselenin vahametini ortaya koymaktadır.
Bu bağlamda;
1- Bakanlığınız anne ve babasından birisi yahut her ikisi birden cezaevinde kalan çocuklara dair bir çalışma yürütüyor mu?
2- Hâlihazırda anne ve babasından birisi yahut her kişisi birden cezaevinde olan ve yakınları tarafından bakımları üstlenilen çocuk sayısı nedir? Elinizde olan verilerin yalnızca annesi, yalnızca babası ve her ikisi birden cezaevinde olan çocuklar olarak ayrı ayrı sayıları mevcut mudur?
3- Ebeveynleri cezaevinde olan çocukların adreslerinin tümü tespit edilebilmiş midir?
4- Ebeveynleri cezaevinde olan çocukların gittikleri okullar tespit edilebilmiş midir? Çocukların eğitimlerine devam edip etmedikleri bilinmekte midir? Konu hakkında Milli Eğitim Bakanlığı ile ortak bir çalışma yürütülecek midir?
5- Ebeveynleri cezaevinde olan çocukların, anne ve babalarının bulundukları cezaevlerinin pek çoğunun ikametgâhlarına uzak olduğu bilinmektedir. Bu bağlamda ebeveynlerinin nakillerinin ikametgâhlarına yakın cezaevlerinde yapılmasına dair Adalet Bakanlığı ile ortak bir çalışma yürütülecek midir?
6- Cezaevinde kalan mahpusların haftalık sınırlı sayıda telefonla görüşme hakkı mevcut olup, birden fazla çocuk bulunması ve her birinin farklı bir bakım verenle kalması durumunda bu haktan yararlanma olanakları kısıtlanmaktadır. Her defasında tek bir çocuğu ile görüşmek durumunda olan anne-babaların telefonla görüş hakkının çocuk sayısına göre artırılması için Adalet Bakanlığı ile ortak bir çalışma yürütülecek midir?
7- Ebeveynleri ikametgâhlarından uzak cezaevinde olan çocukların maddi güçlükler ve sair gerekçelerle ziyaret haklarını kullanamamaları ağır bir çocuk hakkı ihlali değil mi? Neden çocukların ailelerinden uzakta büyümelerine cevaz verilmektedir?
8- Ebeveynleri cezaevinde olan çocukların yaşadıkları güçlükleri atlatması bağlamında psikolojik destek sunulmasına dair bir çalışma yürütülmesi gündeminizde olacak mıdır? Bu hususta şimdiye kadar hangi çalışmalar yürütülmüştür?
9- Ebeveynleri cezaevinde olan çocukların yaşadıkları güçlükleri atlatması bağlamında Milli Eğitim Bakanlığı ile ortak bir çalışma yürütülecek midir?
10- Çocukların toplumdan dışlanmak gibi ayrımcılıklara maruz kaldıkları realitesinden hareketle, ayrımcılığın önlenmesine dair bir çalışmanız olacak mı?
11- Ebeveynleri cezaevinde olan çocukların her türlü riske açık bir şekilde büyüdükleri realitesi karşısında bu çocuklara destek bağlamında hangi çalışmaların yürütülmesi gündeminizde olacaktır?
8 Aralık 2020