Birleşmiş Milletler’in 3 Aralık’ı Dünya Engelliler Günü olarak ilan etmesinin üzerinden uzunca bir zaman geçti. Geçen bu zaman içerisinde ülkemizde engelli sorunlarında artışlar gözlememize rağmen kayda değer bir iyileşme sağlanamadı.
2005 yılında AKP hükümetinin çıkartmış olduğu engelliler yasasıysa yönetmeliklere bağlandığından bu yasaya uyulmamış, yasa giderek kadükleşmiştir. Sadece bununla kalmamış, engellilerin uzun yıllar boyu sürdürdüğü mücadeleleri sonucunda kazanmış olduğu haklarını da silip süpürmüştür. Engellilere engelli aylığı diye bilinen cüzi bir miktar ödeme yapılmış, böylelikle engellilere ödenmesi gereken işsizlik tazminatının önüne geçilmiştir. Öte yandan evde bakım parası adı altında yaptıkları uygulamayla da engellileri toplumdan ve sosyal yaşamdan tecrit etme yoluna gitmişlerdir. Bu anlayış engellileri sadakalarla ve yardımlarla yaşamaya mecbur bırakmıştır.
Yine bu uygulamalar sadece engellileri değil toplumun yoksul kesimlerini de sadaka politikalarına mecbur etmiştir. Engelliler üzerindeki bu izolasyon ve yalnızlaştırma politikalarıyla engellilerin toplumdan soyutlanmaları hedeflenmiştir. Engelsiz bir yaşam mümkündür. Yeter ki engelli sorunlarının çözülmesi yolunda irade gösterilsin ve adım atılsın.
Bugün için engellilerin en temel sorunları eğitim, rehabilitasyon, istihdam gibi sorunlardır. Bu sorunlar çözüldüğünde engelli meselesi büyük ölçüde çözüme kavuşmuş olacaktır. Bütün mesele engellileri üretici konuma getirmektir. Yaşam alanlarında gerekli mimari düzenlemelerin yapılması ise engellilerin yardımla değil yardımsız bir biçimde yaşamalarına imkan sağlayacaktır. Engelli aylığı ve bakım parası gibi sadakacı anlayışlara son verilip istihdamı sağlamak, istihdam edilemediğinde ise işsizlik tazminatıyla onları donatmak, onların onurlu bir yaşam sürmelerine olanak sağlayacaktır.
Toplumdaki engelli algısını değiştirmek ise engellilere de eşit yurttaşlık temelinde haklar vermek ve onları muhtaç olmaktan kurtarmakla mümkündür. Toplumun bütün sorunları gibi engelli sorunlarının çözümü de ancak gerçek bir demokrasinin tesisiyle gerçekleşecektir. Onun için toplumun tüm bireyleri gibi engellilerin de demokrasi mücadelesi içerisinde yer almaları gerekmektedir. Demokratik Cumhuriyet engelsiz bir yaşamı yaratmada önemli bir rol oynayacaktır. Toplumun bütün bireyleri gibi engellileri de bu bağlamda demokrasi mücadelesi vermeye ve demokrasiyi inşa etmeye çağırıyoruz.
Aysel Güzel
HDP Engelliler Komisyonu Sözcüsü
3 Aralık 2019