Grup Başkanvekillerimiz Meral Danış Beştaş ve Saruhan Oluç, öğrenci yurtlarının ücretsiz olması için "Barınma Hakkının Sağlanması Kapsamında Üniversite Öğrencilerine Gerekli Desteklerin Verilmesine Dair Kanun Teklifini" TBMM Başkanlığına sundu.
Kanun teklifinde kamu yurtlarının tamamen ücretsiz olması, özel yurtlarda kalan öğrencilerin barınma ücretlerinin ise Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından karşılanması ile yurtlarda barınma imkânı olmayan öğrencilerin barınma ücretlerinin de valiliklerce karşılanması düzenleniyor.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Barınma Hakkının Sağlanması Kapsamında Üniversite Öğrencilerine Gerekli Desteklerin Verilmesine Dair Kanun Teklifi gerekçesiyle birlikte ekte sunulmuştur.
GENEL GEREKÇE
Türkiye Cumhuriyeti devleti Anayasası’nın 5inci maddesi, devletin amaç ve görevlerini tanımlamaktadır. Bu maddeye göre devlet “…kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmak” ile görevlidir. Yine Anayasa’nın 57nci maddesine göre “konut ihtiyacını karşılayacak tedbirleri alır.”
Anayasa’da her ne kadar doğrudan barınma hakkı tanımlanmamış olsa da, gerek Anayasa’nın ruhu gerekse5 ve 57nci maddelerin içeriği Türkiye’de iktidarlara ve siyaset kurumuna barınma ile ilgili sorunları çözme görev ve sorumluluklarını vermektedir. Anayasa’nın yanı sıra gerek uluslararası hukuk gerekse de toplumsal yaşamın gerçekliği barınma sorunlarının çözümünde iktidarlara birincil sorumluluk vermektedir. Dolayısıyla yurttaşlar açısından barınma bir hak, iktidar açısından ise asli sorumluluktur.
Türkiye’de uzunca bir süredir devam eden ekonomik ve sosyal kriz, yüksek seviyede fiyat artışları veenflasyon rekorları bunlarla bağlantılı olarak yoksullaşmayı getirmiştir. Toplumun geneline yayılan yoksullaşmayı en derinden hisseden kesim ise gençler, özellikle de üniversite öğrencileridir.
Gençler açısından kovid-19 pandemisi ile derinleşen yoksulluk, normalleşme sürecinin başlaması ve eğitim-öğretimde yüz yüze geçilmesi ile daha fazla açığa çıkmıştır. Kiralardaki fahiş artışlar, konut fiyatlarının yükselmesi, kamusal bir görev olan yurtların yüksek fiyatları ve özel öğrenci yurt fiyatlarının öğrenciler tarafından karşılanamayacak düzeyde olması sebebiyle üniversite öğrencileri barınma haklarını talep etmek için itirazlarını yükseltmektedir.
Geçim sorunu yaşayan, yoksullaşmayı en derinden hisseden ve geleceğini kazanmak isteyen üniversite öğrencilerinin eylemleri kısa süre içerisinde hem çok sayıda kente yayılmış hem de kamuoyundan büyük destek almıştır.
Üniversite öğrencilerinin sorunlarını çözmekle yükümlü olan iktidar ise barınma hakkını tesis etmek yerine öğrencileri kriminalize eden, vasat ve tehlikeli bir dile yaslanarak sorunları derinleştirmektedir. Oysa öğrencilerin somut sorunları ve bu sorunların gerçeklere tekabül ettiğini gösteren veriler tüm kamuoyunun bilgisi dahilindedir. Dolayısıyla iktidarın söz konusu tutumundan vazgeçmesi ve öğrencilerin barınma hakkını tanıması kaçınılmaz, anayasal ve siyasal bir sorumluluktur.
Elbette üniversite öğrencilerinin sorunları barınma ile sınırlı değildir. Üniversite öğrencilerinin sorunlarını çözmek için kapsamlı ve katılımcı gençlik politikalarına ihtiyaç vardır. Gençlere bütçeden daha fazla kaynak ayırmak, demokratik haklarına saygı duymak, evrensel hukuk ilkeleri çerçevesinde davranmak bunlardan sadece birkaçıdır.
Bu gerçeğe rağmen yüz yüze eğitim ve öğretime geçilmesi ile açığa çıkan barınma sorununu çözmek için siyaset kurumu ve TBMM derhal gerekli adımları atmalıdır.
Bu ihtiyacı gözeten kanun teklifimiz ile;
• Kamuya ait yurtların öğrencilere ücretsiz hizmet sağlamasını,
• KYK’ye bağlı yurtlarda boş kontenjan kalmasının önüne geçilmesini,
• Özel yurtlarda kalan öğrencilerin desteklenerek masraflarının karşılanmasını,
• Kamu ve/veya özel yurtlarda barınma imkanı olmayan öğrencilerin kira, elektrik, su gibi temel barınma masraflarının ilgili valiliklerce sağlanmasınıteklif ediyoruz.
BARINMA HAKKININ SAĞLANMASI KAPSAMINDA ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNE GEREKLİ DESTEKLERİN VERİLMESİNE DAİR KANUN TEKLİFİ
Madde 1- Yükseköğretim kurumlarından herhangi birinde kayıtlı bulunan ve kamu kuruluşu niteliğindeki yurtlarda kalan öğrencilere, söz konusu barınma hizmeti ücretsiz olarak sağlanır.
Madde 2- Kredi Yurtlar Kurumu’na ait yurtların kontenjanları doldurulur ve beslenme ve benzeri hizmetler ücretsiz olarak sağlanır.
Madde 3-Yükseköğretim kurumlarından herhangi birinde kayıtlı bulunan ve özel yurtlarda kalan öğrencilerin aylık her türlü yurt ödemeleri Gençlik ve Spor Bakanlığı bütçesinden karşılanır. İlgili öğrencilerden herhangi bir ad altında başkaca ücret talep edilemez.
Madde 4-Yükseköğretim kurumlardan herhangi birinde kayıtlı bulunan ve barınma sorunu yaşayan öğrencilerinher türlü barınma masrafı; ikametgah ve öğrenci belgesini ibraz etmeleri koşulu ile eğitim ve öğretime devam ettikleri yükseköğretim kurumunun bağlı bulunduğu il valiliği tarafından sağlanır.
Madde 5- İşbu kanunun yürürlüğe girmesini müteakip ilgili diğer mevzuattaki hükümler yürürlükten kaldırılır ve gerekli yasal düzenlemeler ivedilikle yapılır.
Madde 6-Yürürlük maddesidir.
Madde 7-Yürütme maddesidir.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1- Üniversite öğrencilerinin kamu yurtlarından ücretsiz yararlanması sağlanmaktadır.
Madde 2- KYK’ye ait yurtların tam kontenjanla hizmet vermesi sağlanmaktadır.
Madde 3- Özel yurtların öğrenciler için ücretsiz hizmet vermesi amacıyla ödemelerin Gençlik ve Spor Bakanlığı bütçesinden karşılanması amaçlanmaktadır.
Madde 4- Kamu ve/veya özel yurtlarda barınamayan öğrencilerin barınma masraflarının sağlanması amaçlanmaktadır.
Madde 5- Yapılan değişiklikle mevcut mevzuatta yer alan öğrencilerin barınma hakkını kısıtlayan hükümler kaldırılarak 2021-2022 yılı öğretim yılından başlanmak üzere kanunun derhal uygulamaya konulması amaçlanmıştır.
Madde 6- Yürürlük maddesidir.
Madde 7- Yürütme maddesidir.
4 Ekim 2021