Avrupa Parlamentosu’nun bugün gerçekleşen oturumunda önceki dönem Eş Genel Başkanımız Selahattin Demirtaş başta olmak üzere tutuklu bulunan seçilmişlerimizin durumu ve Türkiye’deki hak ihlalleri tartışıldı. Yapılan tartışmaların ardından “Selahattin Demirtaş ve diğer düşünce mahkumlarının durumları başta olmak üzere Türkiye'deki insan hakları durumuna ilişkin Avrupa Parlamentosu karar tasarısı” oylandı. Tasarı 16’ya karşı 590 “evet” oyu ile kabul edildi.
Ezici çoğunlukla kabul edilen kararda şu ifadeler yer aldı:
1 – Demirtaş, Yüksekdağ ve partinin diğer tutukluları hakkındaki tüm suçlamalar düşmeli
Avrupa Parlamentosu;
Selahattin Demirtaş'ın AİHM'in 2018 kararı ile 22 Aralık 2020 tarihli Büyük Daire kararı uyarınca derhal ve koşulsuz salıverilmesi ve Demirtaş, eski HDP eş genel başkanı Figen Yüksekdağ ve partinin diğer tutukluları hakkındaki tüm suçlamaların düşürülmesi çağrısında bulunur; Türk makamlarının onların demokratik yetki ve haklarını özgürce, tehdit ve engellerden uzak bir şekilde kullanmalarına izin vermeleri gerektiğini vurgular; bu ve diğer hukuksuzluk örneklerine son vermek ve Türkiye'yi tam bir demokrasi yoluna döndürmek için çalışmaya devam eden herkese desteğini yineler.
2 – Türkiye, Demirtaş’ı serbest bırakmayarak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini ihlal ediyor
Avrupa Parlamentosu; Türk makamlarına, Demirtaş'ın serbest bırakılmamasının AİHS'in ve iç hukukun doğrudan ihlali ve Demirtaş'ın haklarının ihlalinin haksız bir şekilde uzatılması olduğunu, Türkiye’nin AİHM kararlarını uygulama yükümlülüğünün de açık bir şekilde ihlal edildiğini hatırlatır; AİHM kararının Türk makamlarının onu derhal serbest bırakması gerektiği anlamına geldiğini ısrarla ifade eder.
3 – Demirtaş davası ile ilgili sıra dışı uygulamalar ve siyasi açıklamalar endişe verici
Avrupa Parlamentosu; AİHM'in, Demirtaş'ın yargılama öncesi uzun ve hukuka aykırı tutukluluğunun siyasi amaçlı olduğuna hükmettiğini vurgular; Türk Hükümetinin Demirtaş'ın uzun süreli tutukluluğuyla ilgili adli işlere karıştığını düşündüren bu vakayla ilgili sıra dışı uygulamalar ve siyasi açıklamalarla ilgili derin endişelerini ifade eder.
4 - Bakanlar Komitesi Demirtaş kararının uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almalı
Avrupa Parlamentosu; Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesini 21 Mart 2021’de yapacağı bir sonraki toplantısında, Türkiye'nin Demirtaş hakkındaki AİHM Büyük Dairesi kararını icra etmeyi reddetmesini acilen gözden geçirmeye ve konu hakkında bir açıklama yapmaya, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'nin bu kararı daha fazla gecikmeden uygulamasını sağlamak için gerekli adımları atmaya çağırmakta; Almanya başkanlığındaki Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Demirtaş kararının uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alacağına tamamen inanmaktadır. AB’nin Avrupa Konseyi Delegasyonunu, AİHM kararlarının Türkiye ile ilgili olarak uygulanmasını sağlamaya yönelik çabalarını artırmaya çağırır.
5 – Türk makamlarının insan onurunu ihlal eden tutumlarını kınıyoruz
Avrupa Parlamentosu; Türk makamlarının Demirtaş'a yönelik Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 17. Maddesinde belirtilen AİHS, Medeni ve Siyasi Haklara ilişkin Uluslararası Sözleşmesi ile Türk iç hukuku ve insan onurunu ihlal eden tutumlarını kınamaktadır. Demirtaş'ın 4 yıldan fazla süren tutukluluğunun hukuka aykırı olarak uzatılmasının kendisine, ailesine ve partisine onarılamaz kişisel ve siyasi zarara neden olan acımasız ve siyasi motivasyonlu bir ceza olduğunu düşünmektedir. Türkiye'yi Demirtaş’a karşı başka sindirme tedbirlerinden kaçınmaya ve Demirtaş’ın Türk Anayasası ile Avrupa ve uluslararası hukukunda yer alan haklarını garanti altına almaya çağırır.
6 – Keyfi şekilde tutuklanan siyasetçiler, akademisyenler, insan hakları savunucuları, avukatlar ve gazeteciler Avrupa’daki tüm kurum ve devlet temsilcilerinin gündeminde olmalı
Avrupa Parlamentosu; Komisyon Başkan Yardımcısını, Birlik Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisini, komisyon üyesi devletleri; Demirtaş ve keyfi şekilde tutuklanan siyasetçiler, akademisyenler, insan hakları savunucuları, avukatlar ve gazetecilerin durumlarını Türk muhataplarıyla görüşmelerinde gündeme getirmeye devam etmeye davet eder. Komisyonu ve üye devletleri, insan hakları savunucuları için acil durum hibelerinin kullanımını artırmaya ve AB İnsan Hakları Savunucuları Kılavuz İlkelerinin AB Delegasyonu ve üye devletlerin Türkiye diplomatik temsilcilikleri tarafından tam olarak uygulanmasını sağlamaya çağırır. Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonunu, Demirtaş ve diğer tutukluların duruşmalarına katılmak da dahil durumu yakından izlemeye ve Türk yetkililerle görüşmelerinde meseleyi dile getirmeye devam etmeye davet eder.
7 – Türkiye demokrasi ve temel hakların güçlendirilmesi için Avrupa Konseyi ile tam işbirliği kurmalı
Avrupa Parlamentosu; Türk yargısı ve yetkililerinin AİHM kararlarına karşı takındığı umursamazlık ve Türk mahkemelerinin Anayasa Mahkemesi kararlarına olan uyumsuzluğundan derin endişe duymaktadır; Türkiye'yi AİHS hükümlerine ve AİHM kararlarına tam uyum sağlamaya çağırır; hukukun üstünlüğü, azınlık hakları, demokrasi ve temel hakların güçlendirilmesi için Avrupa Konseyi ile tam işbirliğini teşvik eder; AİHM'in Türkiye'deki durumla ilgili önünde bulunan çok sayıda davadaki kararlarını hızlandırabileceğini umar; Türk hükümetini, tüm bireylerin temel yargı sürecine sahip olmalarını sağlamaya ve davalarının uluslararası standartlara uygun olarak tamamen bağımsız ve işleyen bir yargı sistemi tarafından görülmesini sağlamaya davet eder.
8 – Türk yetkililer muhalefete yönelik baskılarını derhal sona erdirmeli
Avrupa Parlamentosu; Muhalefet partilerine yönelik saldırı ve baskılar, özellikle de HDP'nin ve onun gençlik örgütlerinin Türk makamları tarafından demokratik sistemin işleyişini baltalalar şekilde sürekli, spesifik ve siyasi güdümlü olarak hedef alınması konusunda derinden endişe duyar ve Türk yetkililere HDP’ye yönelik baskılarını derhal sona erdirmeye çağırır; HDP'nin kapatılması ve dokuz HDP'li milletvekilinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasına ilişkin devam eden tartışmalara ilişkin endişelerini özellikle dile getirir; 25 Eylül 2020'de gözaltına alınan ve 7 Ocak 2021'de Selahattin Demirtaş'ın da aralarında bulunduğu 100'den fazla kişiyle birlikte 'Kobanê davası' kapsamında suçlanan Türkiye Yeşiller Sol Partisi'nin gençlik kanadından Cihan Erdal'ın davasına dikkat çeker; Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu'na karşı devam eden sürekli siyasi ve adli tacizden ciddi şekilde endişe duyar.
9 – Hak ihlaline uğrayan tüm kesimler üzerindeki yargı tacizi son bulmalı, Kavala derhal serbest bırakılmalı
Avrupa Parlamentosu; Türkiye'de sivil toplum için alanın giderek daralmasından ve temel hak ve özgürlüklerin ve hukukun üstünlüğünün devam eden bozulmasından duyduğu büyük endişeyi ifade eder; özellikle yargı bağımsızlığı konusunda Türkiye’nin sürekli geriye gidiyor olması konusundaki endişeleri vurgular; Türk makamlarını insan hakları savunucuları, akademisyenler, gazeteciler, avukatlar ve temel hakları ihlal edilen lezbiyen, gey, biseksüel, trans ve interseks topluluğu üyelerine yönelik yargı tacizine son vermeye çağırır; hakkındaki Mayıs 2020 tarihli AİHM kararı ve Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin tekrarlanan çağrı ve kararları uyarınca Türk hükümetini, önde gelen sivil toplum figürü Osman Kavala'yı derhal serbest bırakmaya davet eder.
10 - Yakın zamanda onaylanan ve insan hakları ihlallerinin izlenmesi ve cezalandırılması için bir mekanizma olan AB Küresel İnsan Hakları Yaptırımları Rejiminin, Türkiye örneğinde olduğu gibi, ciddi insan hakları ihlallerine karışan veya bunlarla ilişkili bireyleri ve kurumları hedef aldığını hatırlatır;
11 - Gazetecilik korunmalı ve gazetecilerin güvenlikleri sağlanmalı
Avrupa Parlamentosu; Türkiye'deki basın özgürlüğünün durumu hakkında son derece endişelidir; Türk makamlarını, Türkiye ile ilgili olarak Avrupa Konseyi Platformu'nda yayınlanan tüm uyarılara derhal cevap vermeye ve harekete geçmeye ve gazeteciliğin korunmasına ve gazetecilerin güvenliklerinin sağlanmasına çağırır; Türk yetkilileri adalete erişim sağlamaya ve gazeteciler ve medya çalışanlarına karşı siyasi davalara son vermeye çağırır; sosyal medya platformlarının izlenmesinden duyduğu ciddi endişeyi ifade eder ve sosyal medya hesaplarının Türk yetkilileri tarafından kapatılmasını kınar; bunu ifade özgürlüğünün daha da kısıtlanması ve sivil toplumu bastırmanın aracı olarak görür.
12 – AB ile daha iyi ilişkiler; demokratik ilkelere, hukukun üstünlüğüne bağlıdır
Avrupa Parlamentosu; Cumhurbaşkanı Erdoğan ve diğer üst düzey hükümet yetkililerinin 9 Ocak 2021'de ifade ettiği Türkiye'nin AB ile ilişkilerinde yeni bir sayfa açma niyetini, reformları uygulama kararlılığını ve katılım sürecine tam bağlılığını hatırlatır; AİHM kararlarına saygı göstermenin ve uygulamanın, bu tür ifadelerin güvenilirliğini göstermede önemli bir adım olacağı görüşündedir; AB’nin yeni bir başlangıca olan niyetini ifade eder; bununla birlikte, daha iyi ve daha derin ilişkilerin, diğer şeylerin yanı sıra Türkiye'deki demokratik ilkelere, hukukun üstünlüğüne ve temel haklara ilişkin somut gelişmelere bağlı olduğunun da altını çizer.
21 Ocak 2021