Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) 1 Şubat 2014’te Ankara’da düzenlediği Radikal Demokrasi Konferansı’na katılan Asya Abdullah’ın konuşma metni (Ji bo kurdîya metnê rûpelê ber bi jêr bikişînin)
ASYA ABDULLAH: “AMACIMIZ, DEMOKRATİK KÜLTÜRÜ ESAS ALACAK ŞEKİLDE MÜCADELEYİ DAHA İLERİ AŞAMALARA TAŞIMAK VE KAZANIMLARI KORUMAKTIR”
Deşifre&Çeviri: Zeki Gürür
15 Mart 2011 tarihinde başlayıp Nisan 2011 itibariyle ülkenin tamamına yayılan savaş sonucunda Suriye, askeri, stratejik, psikolojik ve coğrafi çatışma merkezlerinden birisi haline geldi. Savaşın beslediği süregiden insanlık dramına ve soykırım tehdidine karşı bölgesel ve uluslararası sessizlik devam etmekte. 19 Temmuz 2012’den itibaren BAAS rejiminden kurtarılmış Rojava’da (Suriye Kürdistanı) yerel yönetim, orada yaşayan farklı etnik gruplara mensup halk tarafından inşa edilmekte. Ve dahası, kadınların, gençlerin, çeşitli etnik, dini ve mezhepsel gruplara mensup insanların yönetimde karar ve söz sahibi olduğu Rojava, bölge geneline model olma iddiasında. Bu iddia, idari anlamda kantonlar şeklinde formüle edilmektedir. 19 Temmuz 2012’de BAAS rejiminden kurtarılan ilk şehir ve aynı zamanda 3 kantondan biri olan Kobanê’de son günlerde yoğunlaşan savaş ve yükselen direnişin ardından, PYD (Partiya Yekîtiya Demokratik/Demokratik Birlik Partisi) Eş Başkanı Asya Abdullah’ın Halkların Demokratik Partisi’nin ev sahipliğinde,1 Şubat 2014’te Ankara’da düzenlenen Radikal Demokrasi Konferansı’nda yaptığı konuşmanın önemini koruduğunu düşünüyor ve sizlerle paylaşıyoruz.
Bu karşılama için hepinize teşekkür ederiz. Sizinle, son 3 senedir Suriye’de patlak veren savaştan sonra sergilenen direnişle ilgili bilgileri paylaşacağım. Suriye’deki bu direnişin temel motivasyonu, özgürlük, barış ve demokrasiyi egemen kılmak, bütün kimliklerin özgür olduğu, bütün kültürlerin korunduğu, dillerin, dinlerin ötelenmediği renkli bir toplumsal model inşa etmek.
Ne yazık ki, son 3 yıldır vuku bularak Suriye’nin tamamına yayılan çatışmalar, etkisini toplumun, yaşamın ve maneviyatın her alanında gösteriyor. Bu savaşın sonunda, yüz binlerce insan hayatını kaybetti, milyonlarca insan göçe zorlandı. Bu ülkenin yer altı kaynakları, zenginlikleri, kültürleri savaş sonucunda tarumar oldu.
Şüphesiz bu savaş, en ağır etkilerini kadınlar üzerinde gösteriyor. Hakeza çocuklar bugün çok zor yaşam koşullarına maruz bırakıldılar. Bizler parti olarak ta en başından beri, demokratik siyasi çözüm ve barıştan yanayız. Bizler barışı esas alan bir devrimden yanayız, savaştan taraf değil. Onun için de biz devrimin en başından itibaren, barışı esas alan bir siyasi hattı temsil etmeye çalışıyoruz. Biz demokratik siyasi çözümü esas alan bir anlayışı temsil ediyoruz. Biz Suriye haklarının ittifakını esas alan, kardeşliği şiar edinen ve iç barışı hâkim kılma taraftarıyız. Bizler bu ülkenin halkları olarak, “demokratik ulus” şiarıyla farklı kültür ve dil haklarının korunduğu, Suriye’de yeni bir toplumsal modelin inşasını istiyoruz. Biz parti olarak 3 yıldır bu siyasi hattı temsil ediyoruz. Onun için de bizim siyasetimizde vatanın bölünmesi gibi bir mefhum var olamaz. Bizim çözüm projemiz, Suriye’nin tamamını kapsıyor ve biz bunun en doğru yol olduğunu düşünüyoruz. Bunun sonucunda, söz konusu siyasi projenin kazanımları, Demokratik Özerklik projesi, bugün Rojava’da Efrîn, Cizîr ve Kobanê olmak üzere 3 kantonun kurulmasını sağladı.
Bu kantonlar bu bölgede yaşayan bütün halklar içindir. Bu projeyle beraber, bu bölgelerdeki bütün sorunların çözülmesi ve Suriye’nin tamamına bir model olması hedeflenmiş ve Rojava’da başarı sağlanmıştır. Bu Demokratik Özerklik projesinin başarısı, demokratik kültürün geliştirilmesi çabalarının sonucu olarak değerlendirilmeli. Bunlar PYD’nin (Partiya Yekîtiya Demokrat/Demokratik Birlik Partisi) öncülüğünü yaptığı demokratik siyasetin geliştirilmesinin sonuçlarıdır. Onun için de Demokratik Özerklik, dili, kimliği ve dini ne olursa olsun, bütün toplumsal kesimlerin örgütlenebildiği ve kendini ifade edebildiği bir sistemdir.
Her toplumsal grup, kendi rengiyle, özerk bir şekilde kendi Demokratik Özerklik projesi içinde, kolaylıkla kendini ifade edebilir. Bugün pratikte bunu mümkün kılan örneklere, kantonların kuruluşunda rastlıyoruz. Tam da bu sebeple, Demokratik Özerklik projesi, toplumdaki demokratik kültürün geliştirilmesini esas alan bir sistemdir. İnsanlığın tarihsel kazanımlarının ve toplumsal kazanımların korunduğu bir şekilde inşa ediliyor. Dolayısıyla, örgütlülüğüne de komünlerden başlamaktadır. Bu bakımdan toplumun en küçük halkasını esas almakta, tabandan itibaren şekillendirilmektedir. Köyleri merkez almakta, şehirlerde de mahallelerden örgütlenmeye başlamaktadır… Meclisi de bu bileşenler oluşturmaktadır ve meclis, demokratik kültürü önceleyen bir anlayışla, toplumu idare edebilir ve bütün toplumsal ihtiyaçları karşılayabilir.
Demokratik özerklik projesi, siyasi ve demokratik çözümü hedefleyen bir hattır. Diplomasisi, toplumun iradesini esas alır. Toplumun talep ve umutları için diplomasi ve siyaset yapmaktadır. Başarılı bir demokratik siyaset, halkın ihtiyaçlarını tespit eder, proje oluşturur ve çözümü geliştirmeye çabalar. Topluma alternatif yollar yaratır, toplumun örgütlülüğünü sağlamaya çalışır ki, idari bir güç olsun. Bu şekilde kendi kendini yönetmesini sağlar.
Bugün Rojava, 3 yıldır çetelerin saldırılarıyla mücadele ediyor ve bu mücadele ambargo koşullarında çok daha zorlu bir hal alıyor. Hem içerden, hem de dışarıdan, bütün bölgelerimiz yoğun bir ekonomik tecrit altında ve ülkede çok çetin bir savaş yürütülmekte. Fakat Demokratik Özerklik projesiyle, bu bölgeleri, kendi imkânlarıyla, kendi gücüyle, bölgedeki bütün unsurlarıyla ve hep beraber, 3 yıl içinde bu karmaşadan kurtarabilir, kendi örgütlülüğünü sağlayabilir, kendi öz savunmasını oluşturabiliriz. Sistemi kendi ihtiyaçlarımıza göre kurmak mümkün. Asıl devrim de budur zaten. Bir toplumun kendi iradesiyle kendi kararlarını vermesi, kendini yönetmesi ve bütün idari kurumlarını kendi tanzim etmesi, toplumsal adaleti egemen kılıp siyasi bir toplum yaratması. Dışarıdan gelen grupların kendi egemenliklerini topluma dayatması şeklinde değil.
Demokratik özerk toplum, merkezi yönetimin egemenliğini kabul etmez. Tekçi bir egemen devlet anlayışını da kabul etmez. Kendi emeği üzerine kurulmayan bir sistemi kabul etmez. Demokratik Özerklik, toplumun iradesinin egemen olduğu bir yapıdır ve toplumsal kararların esas alındığı bir sistemdir. Onun için de Rojava’da, bu kazanımların, bu başarıların ve demokrasi kültürü açısından gelinecek noktanın, çözüm açısından Suriye’nin diğer bölgelerinde de dikkate alınan bir model olmasının mücadelesini veriyoruz. Suriye çok zengin bir ülkedir, kültürel açıdan, dini açıdan ve onu oluşturan bütün unsurlar açısından bir arada yaşamın geliştirilebileceği bir ülkedir.
Bugünkü mevcut sorunlara bir çözüm ve model olma iddiasındaki bu yapı; kavmiyetçi zihniyetini esas alan bir süreci değil, tam tersi toplumun emeğini esas alır. Ulus devletler, toplumu inkâr eder, ortadan kaldırır ve iradesizleştirir, tekçiliği esas alır. Çözüm, bugün farklı veçhelerde, farklı isimlerde karşımıza çıkan, toplumun emeği üzerinden kendi gücünü egemen kılmaya çalışan kapitalist sistemle mümkün değil. Bu sistem, bütün manevi ve toplumsal değerleri, ferdiyetçiliği ve benliği ortadan kaldırmaya çalışır. Bu da çözüm değil. Çünkü Ortadoğu çok zengin bileşenlerin olduğu bir coğrafya. Bize göre buna en uygun toplumsal model de, Demokratik Özerklik sistemidir. Onun için de birçok güç ve örgüt, bugün Rojava’da ilan edilen kantonlara karşı rahatsızlık duymakta. Bazılarının yaklaşımı olumsuz, bazıları bu toplumsal modelimizden rahatsız olmakta. Bizler burada, hem kamuoyu için, hem bölgedeki bütün halklar için, özellikle de sol ve demokratik güçler için Ankara’dayız.
Bu konuda mesajlarımız bilhassa, Türkiye’nin bütün halklarınadır ki Rojava’nın özerkliği, ne halklar için ne de devletler için bir tehlike arz etmiyor.
Tam tersine, özerk sistem, topluma en iyi şekilde hizmet edecek, kardeşlik ve barışı halklar arasında tesis edecek bir sistemdir. Onun için de emek veren, toplumsal değerlerin korunmasının mücadelesini veren, demokrat ve sol güçlerin Rojava’nın durumunu yakından takip etmesi gerekir. Ayrıca bu projenin bütün bölgede uygulanabilmesi için, desteğe, yardıma ihtiyaç var. Bazı güçler bu sisteme karşı ve bunun sadece PYD’nin projesi olduğunu iddia ediyorlar. Bugün Rojava’da özellikle Cizîr Kantonu’nun kurulmasıyla beraber, çok önemli oranda gelişme kat edildi.
Cizîr Kantonu, Kürt, Arap, Süryani, Çerkez ve Ermeni bileşenlerden oluşmuş, hepsinin iradesi kantonun kuruluşuna sirayet etmiştir. Onun için, Cizîr kantonu, 57 farklı siyasi parti, çağdaş toplumsal örgütlenme ve bölgede yaşayan ulusal temsilciden oluşmaktadır. Bunlardan 10’u siyasi partilerdir. Devrimin şekillenmesinde rol oynamış kadın örgütleri, siyasi ve demokratik çözümün gelişmesinde de öncü rol oynamaktadır. Kantonların kurulmasına da kadın ve gençlik öncülük etmiştir. Onun için kadının iradesinin ziyadesiyle egemen olduğu başarılı bir kadın örgütlenmesi mevcut.
Bütün karar mekanizmalarında, en üst noktada kadının sorumluluk üstlendiği bir kanton da Efrîn Kantonu. Ve diğer 2 bölgede de, kantonun yönetim kademesinde bir yardımcı, 2 başkan ve başkan yardımcısı kadınlardan oluşmaktadır. Onun için de bugün kadınlar bütün karar mekanizmalarında aktif rol almaktadır. Oluşturulmuş 22 heyetten, kantonların en üst kademelerinde sorumluluk almış kadınlarımız var. Dolayısıyla Cizîr Kantonu, 9 siyasi partiden müteşekkildir. Bugün 3 heyetin yönetimini Süryani halkı kendisi yapmaktadır. 2 tanesini Arap halkı, 3 tanesi de kadınlar yapacaktır.
Bütün dinler, ortak ve eşit bir şekilde heyet içinde çalışmalarını sürdürecektir. Cizîr Kantonu, bir model olarak, bölgede yaşayan bütün etnik toplulukların temsil edildiği 57 siyasi parti, sivil toplum kuruluşundan oluşmaktadır. Bu yönüyle de bizim için ilerleyen zamanlarda Suriye’de iç savaş ve mezhepler arasında çatışmayı da önleyecek en başarılı toplumsal sistemdir. Suriye halkının bu tür tehlikelere karşı, en üst noktadan örgütlenebileceği bir modeldir. Eğer Rojava’da bu sistem, bu proje geliştirilmeseydi, inanıyoruz ki şimdi her şey çok daha karışık olacaktı. Fakat şimdi devrimin en başından günümüze değin, Rojava’nın kapısı bütün göç mağdurlarına açık olmuştur.
Son dönemlerde Halep ve Kobanê çevresinde yoğunlaşan savaş şartlarından dolayı binlerce insan Kobanê sınırına geçmiş bulunmakta. Halihazırda Kobanê 2 hisardan oluşmakta ve 2 taraftan çembere alınmış durumda. Öncelikle şehrin dış kapıları üstüne kapatılmış, ayrıca içerden de bütün kapılar kapatılmış durumda. Fakat yine de Kobanê bütün kapılarını kendi bölgelerinde çetin bir savaş içinde olan çaresiz Arap kardeşleri için açmış bulunmakta. Sadece Kobanê için değil, Rojava’nın diğer bütün bölgelerinde de benzer bir durum geçerli. Onun için de, bu sisteme karşı mesafeli ve mütereddit olan güçler, Rojava’nın bu kazanımlarını sindirememekte. Bunun için de ümit ediyoruz ki bütün güçler, Rojava’nın durumunu daha yakından takip ederek, gerekirse Rojava’ya geçecekler. İnsanların yaşadığı mevcut sorunlar ne, halkın iradesi neyi uygun görüyor, nasıl bir model var ve nasıl bir kültür egemen, biz bunların daha da açığa çıkması için herkesin bütün örgütlenmelerin, dernek ve kurumların, Rojava’ya geçip gerçekleri kendi gözüyle görmesini umut ediyoruz. Bu temel kıstaslar üzerinden hareket edilmesini istiyoruz.
Evet, biz de parti olarak, bütün bu konularda, toplumun elde ettiği kazanımlara saygı duymak, Suriye’deki bütün halklara hizmet etmek, mevcut bütün sorunları çözmek, siyasi çözüm gayretini esas kılmak için projelerimizi daha önce de sunmuştuk. Biz Cenevre 2 Toplantısı’nın, Suriye’deki bütün halkların iradesini yansıtmasını, bütün güçlerin içinde yer almasını ve Suriye’nin geleceği ile ilgili iradeyi temsil etmesini isterdik. Fakat ne yazık ki egemen zihniyet, iktidarını daim kılmak için, şimdiye kadar, toplumun kazanımlarının etkisiz kılınması için büyük bir çaba göstermekte. Yani eğer ki bugün Kürtler Cenevre’ye katılmazlarsa bu, demokratik muhalif kesimlerin temsil edilmeyeceği anlamına geliyor. Bu saldırılar ve bu zihniyet, özgür toplum iradesinin ve demokrasi kültürünün önünde büyük engel teşkil etmektedir. Onlar toplumun kendini yönetmesinden korkuyorlar. Eğer toplumun kendini yönettiği bir sistem gelişirse, kendi egemenlikleri ortadan kalkar, bundan korkuyorlar. Onun için de şimdiye kadar birçok güç, buna karşı mücadele etmedi, bu mücadele biçimine hazır değiller. Bizim amacımız, demokratik kültürü esas alacak şekilde mücadeleyi daha ileri aşamalara taşımak ve kazanımları korumaktır.
Biz bugün, Suriye’deki mevcut bütün sorunları, kendi sorunumuz olarak da kabul ediyoruz. Ve biz bugün Suriye’de yeni bir toplumsal model inşa etmeye öncülük eden herkesin, Kürt sorununu da kendi sorunu gibi görmesini arzu ediyoruz. Çünkü Suriye’de şimdiye kadar adalet, özgürlük ve barış olmadığı için, Kürt sorunun en temel sorun olarak kalmıştır. Biz bugün bu ülkede bu zihniyetin değişmesini istiyoruz. Yani şimdiye kadar elde edilen bu kazanımların, bütün bölge halkları tarafından, toplumsal örgütlülüğün gücü olarak görülmesini, Ortadoğu’da, Rojava’da Kürt, Arap, Asuri, Süryani halklarının kendini rahatlıkla ifade edebildiği bir model olarak görülmesini ve desteklenmesini istiyoruz. Elbette eksikler de olabilir, ama bütün bölge halklarının bu durumu daha yakından ve objektif bir şekilde izlemesini umut ediyoruz.
Bu mücadele özellikle de kadınların desteğinin çok daha önemli olduğuna inanıyoruz. Nasıl ki Rojava’daki devrimde kadınlar öncü bir rol oynamışlarsa, aynı şekilde bölgede de kadınların buna benzer bir rol üstleneceklerini umut ediyoruz. Özellikle de Kürt, Arap, Asuri ve Süryani kadınların büyük kazanım elde ettikleri bu sistemi desteklemelerini beklemekteyiz.
Cizîr Kantonu’nun yönetimi, kanton başkanı ve 2 yardımcısından biri Kürt, diğeri Arap, bir diğeri de Süryani kadındır. Evet, biz bu demokratik kültüre sonuna kadar güveniyoruz. Biz toplumun gücünden, toplumun örgütlülüğünden, toplumun kazanımlarından sonuna kadar ümitvarız. Rojava’da bu demokratik ve çoğulcu düzeyi bugüne taşıyan, tekrardan söylüyorum, toplumun gücü ve iradesidir. Bu irade, savaşa karşı, bütün yıpratma ve zorlu yaşam koşullarına karşı geri adım atmadı ve büyük bedeller ödedi. Yüzlerce insan özgürlük için hayatını kaybetti, yine de geri adım atmadı.
Bugün Suriye halkı ve özellikle de Rojava, hayatın bütün alanlarında özgürlük ve eşitliği egemen kılmak, iç barışı sağlamak için de, bedel ödemeye hazırdır. Biz de Suriye’de bu iradenin daha da gelişeceğine inanıyoruz. Sadece bugün değil, tam 50 senedir BAAS rejimi, Suriye halkının iradesini ortadan kaldırmışken, artık bu zihniyetin zamanı geçmiş durumda. Toplumun iradesi bu zihniyeti mahkûm etti. Bu zihniyet bugün demokrasiden bahsedemez, eğer demokratik karar mekanizmalarını esas alan bir sistem olmazsa, biz inanıyoruz ki o da yıkılmaya mahkûmdur.
Onun için başarı Suriye halkının iradesi olacak, demokratik kültür kazanacaktır. Ve Suriye halkını başarıya götürecek olan, bugün oluşan ve Cizîr örneğinde şekillenen toplumsal ittifaktır. Bunun için de biz parti olarak sonuna kadar, bütün demokratik güçlerle, komşu devletlerle, demokratik esaslara uygun bir şekilde, bütün Suriye halkının menfaati için, yeni bir gelecek inşa etmek için herkesle diyalogu geliştirmek için hazırız. Biz tekrardan çözüm iradesini ön plana çıkarmak ve bunu sonuna kadar egemen kılmak için hazırız, bunda ısrarcıyız da. Bunun için ne gerekiyorsa da yapmaya hazırız.
Bir kez daha beni dinlediğiniz için, çok teşekkür ediyorum.
...
Metna axaftina Asya Abdullah a ku li Enqereyê di Konferansa Demokrasiya Radîkal de ya ji aliyê Partiya Demokratîk a Gelan ve di 1ê Sibata 2014an de pêşkêş kiribû*
ASYA ABDULLAH: “ARMANCA ME PÊŞXISTINA TÊKOŞÎNA CIVAKA DEMOKRATÎK Û PARASTINA DESTKEFTIYAN E”
Deşîfre&Werger: Zeki Gürür
Li Suriyeyê di 15ê Adara 2011an de şerekî navxweyî dest pê kir û di Nîsana 2011an de belavî tevahiya deverê bû. Îro li wê derê şerekî leşkerî, stratejîk, psîkolojîk û cografîk hê jî berdewam dike û li Rojhilata Navîn ew der yek ji navenda şerekî dijwar e. Her çend gelên wê derê di nav şert û mercên dijwar de bin jî, îro hêzên Rojhilata Navîn û yên navdewletî li hemberî drama însanî û îhtîmala xetereya komkujiyan hê jî bê deng û bê çalak in. Di 19ê Tîrmeha 2012an de Rojavayê Kurdistanê (Rojava) di warê îdarî de ji rejîma BEESê hate rizgarkirin û gelên ku li wê deverê dijîn, li gorî dînamîkên xwe îdareyeke nû ava kirin. Her wesa, li Rojava jin, ciwan, komên dînî, mezhebî û yên etnîk, îro di rêvebirinê de xwedan biryar û hêz û şiyan in. Lewre jî ew der hem bo Suriyeyê, hem jî bo Rojhilata Navîn modêleke nû û îdîayeke nû ye. Li Rojava ev sîstema nû wekî kanton hatiye formulekirin û di warê îdarî de sîstemeke nû ye. Kobanê, li Rojava ji 3 kantonan yek e û di 19ê Tîrmeha 2012an de cara yekem ji rejîma BEESê hatibû rizgarkirin. Di van rojên dawî de, li Rojavayê Kurdistanê nemaze li Kobanê şerekî dijwar rû dide û her wesa xeteke berxwedanekê tê avakirin. Derbarê şoreşa Rojava û nemaze ya Kobanê de, Hevseroka PYDê (Partiya Yekîtiya Demokratîk) Asya Abdullah, di 1ê Sibata 2014an de li Enqereyê bi mazûvaniya HDPê (Partiya Demokratîk a Gelan) di Konferansa Demokrasiya Radîkal de pêşkêşiyek durist kir. Em îro jî girîngiyê didin nêrînên Asya Abdullah ên derbarê şoreşa Rojava de û axaftinê bi we re parve dikin.
Em gelek spas dikin ji bo vê pêşwaziya we. Mijarên ku em bi we re diwazin parve bikin û li ser rawestin, di serî da wekî hûn jî dişopînin li Sûriyê, 3 sal e, di aliyê tevahiya gelê Sûriyê de berxwedeneke mezin tê meşandin. Ev berxwedan, têkoşîna gelê Sûriyê, têkoşîneke ji bo azadiyê, aşitiyê, dîmoqrasiyê, ji bo avakirina modeleke nû, ku hemû gelê Sûriyê bi nasnameya xwe, bi çanda xwe, bi zimanê xwe, bi ola xwe tê da cî bigre û jiyaneke pirr renglî (rengîn) li welat pêş bikeve.
Lê mixabin em encamên vê berxwedanê dinirxînin, encamê şerê 3 salan ku di tevahiya Sûriyê da hate pêşxistin, bandora vê li ser civakê, li ser jiyanê, li ser meneviyatê, bandoreke pirr giran li ser tevahiya gelê Sûriyê çêkir. Ji bo encama vî şerî, bi sed hezaran însan jiyana xwe ji dest da. Bi milyonan însan koçber bûn. Biniya vî welatî, zengînbûna wî, kultura wî, di encama vî şerî da gelek hate wendakirin, tunebûn.
Giraniya vî şerî bi taybetî li ser jinan di asteke herî jor da ye. Li ser jiyana zarokên Sûriyê ku îro rû bi rûyê jiyaneke pirr zehmet in. Wekî partî di serî da jî em, bi çareseriya siyaseta dîmoqratîk û aşitiyane ra ne. Em bi şoreşa aşitiyane ra ne, ne bi şer ra ne. Ji bo wê me, ji destpêka şoreşê heya niha temsîla xeta şoreşa aşitiyane li vî welatî kir. Em alîgirê çareseriya siyaseta dîmoqratik in. Em alîgirê itifaqa gelê Sûriyê ne, biratiya gelê Sûriyê, aşitiya navxweyî ne. Li vî welatî em bi hemû çand û ziman û gelê ku li vî welatî heye, li ser esasa netewa dîmoqratîk, em ber bi avakirina sîstemeke nû li Sûriyê biçin, ku mafê hemû gelê Sûriyê hebe. Wekî partî 3 sal e em li ser vê xetê têkoşîn dikin. Ji bo wê, di siyaseta me da parçebûna welat nîne. Projeya me ya çareseriyê ji bo tevahiya gelê Sûriyê em erênî dinirxînin, em rast dibînin. Encamên wê, destkeftiyên ev projeya siyasî, projeya Xweseriya Dîmoqratîk, îro li herêmên Rojava, di encama damezirandina 3 kantona li herêma Cizîrê, Efrîn û Kobaniyê, ku ev kanton ji bo hemû gelê vê herêmê ye.
Ji bo tevahiya pirsgirêkên gel li van herêman çareser bike, ji bo ku bibe modêlekê, di nava tevahiya gelê Sûriyê da îro li Rojava ev modêl bi ser ket. Serkeftina vê modêla projeya Xweseriya Dîmoqratîk, encama pêşxistina çanda dîmoqrasiyê ye. Encama pêşxistina xeta siyaseta dîmoqratîk e, a ku wekî Partiya Yekitiya Dîmoqratîk pêşengtiya wê kir. Ji bo wê Xweseriya Dîmoqratîk, rêxistina tevahiya civakê ye. Nasnameya wê çi dibe, zimanê wê çi dibe, dînê wê çi dibe…
Herkes bi rengê xwe, bi xweseriya xwe, bi taybetmendiya xwe dikare di nav sîstema xweseriyê da cî bigre û îro nimûneya vê, di avakirina damezirandina kantoneke wiha da di aliyê pratîk da ev rastî derket. Ji bo wê, projeya Xweseriya Dîmoqratîk, projeya pêşxistina çanda dîmoqrasiyê ya civakê ye. Parastina hemû destkeftiyên civakê ye, destkeftiyên mirovahiyê yê ku di dîrokê da hatiye pêşxistin e. Îro temsîla vê dike, vê pêş dixe. Ji bo wê jî, modêla xwe ya rêxistinê ji komûnan dest pê dike. Ji xelqeya herî piçûk a civakê esas digre. Ji jêr da esas digre. Gunda esas digre û di bajara da, meheleya esas digre. Û li ser vê meclis ava dibe. Û meclîs dikare, bi çandeke dîmoqratîk rêvebiriya civakî bike. Bersiva hemû pêwistiya civakî bide.
Di projeya xweseriya dîmoqratîk, xeta wê ya siyasî, alîgirê çareseriya dîmoqratîk e. Dîplomasiya wê pişta xwe dide civakê. Pişta xwe dide îradeya civakê û ji bo ku xwestek û hêviyê civakê, dîplomasiyetê û siyasetê dimeşîne. Siyaseta dîmoqratîk ya serkeftî ku pêwistiyê civakê tesbît dike, projeyan datîne, çareseriyê pêş dixe. Riya civakê vedike. Rêxistina civakê ava dike ku civak bikaribe, bi xwe bibe hêza rêvebiriyê. Bikaribe, rêvebiriya xwe bike.
Îro li Rojava ev, 3 sal e, li hemberî tevahiyê êrîşên siyasî, êrîşên di aliyê grûbên çete da, rewşa zehmet ya di aliyê ambarta (embargo) ku li ser Rojava da ne. Tevahiya herêmên me, di aliyê aborî da di bin dorpêçkirineke herî giran da ne, hem derva hem hundur. Û li welat şerekî pirr dijwar dimeşe. Ema (Lêbelê) bi projeya Xweseriya Dîmoqratîk, ev herêman dikarin bi derfetên xweser, bi hêza xwe ya cewherî, hemû pêkhateyê vê herêmê bi hev ra ne, dikarin 3 salan herêmên xwe di nava vê aloziyê û van zehmetiya da xwe rê va bibin, rêxistina xwe ava bikin, parastina xwe bikin. Sîstema xwe li gorî pêwîstiyên xwe damezrînin, ava bikin. Şoreşa rast, ev e, ku demê civakek bibe xwedî îrade, biryarê xwe bi xwe bide, rêvebiriya xwe bi xwe bike, hemû sazî û dezgehê ku jê ra pêwîst e, bikaribe ava bike, edaleta civakê pêş bixe û civak bibe civakeke siyasî. Ne hinek hêz werin ku desthilatdariyê li ser civakê bidin meşandin.
Civaka Xweseriya Dîmoqratîk, rêvebiriya navendî qebûl nake. Desthilatdariya dewleta tek bi rengekî qebûl nake. Sîstemeke ku li ser keda wê mezin nebe, qebûl nake. Sîstema Xweseriya Dîmoqratîk, tiştekî qebûl dike, îradeya civakê qebûl dike, biryarê civakê esas digre. Ji bo wê, di Rojava da, ev destkeftî û serkeftinê, aliyê çanda dîmoqrasî û çareseriyê de ê ku çêbin, em bi vê baweriyê têkoşîn dikin ku ev li tevahiya Sûriyê bibe modêl. Ji ber, Sûriye welatekî pirr zengîn e, di aliyê çand, ziman, pêkhatî, ol, ku hemû herêmên Sûriyê ji van beşan, bi hev ra jiyan bikin.
Modêla çareseriyê îro ne zihniyeta dewletên qewmî ye, ê ku li ser keda civakê xwe mezin dike. Civakê înkar dike, tune dike, bê îrade dike. Tek rengekî dimeşîne. Çareserî îro ne bi modêla ku îro qapîtalîzm, bi navekî cuda bi rengekî cuda, ku em dibêjin qapîtalîsta modernîte, dixwaze li ser keda civakê bandora xwe çêbike. Hemû tiştên menewî yê civakê tune bike. Ferdiyetê, enaniyetê û însanan ji hemû têkiliyên manewî qut bike. Ev jî ne çareserî ye. Çimkî taybetmendiya Rojhilata Navîn, gelek zengîn e. Modêla herî rast em dibînin, modêla Xweseriya Dîmoqratîk e. Ji bo wê gelek hêz, rêxistin ê ku bi tirs in li hemberî kantonên ku îro li Rojava hatine damezirandin. Hinek ê helwêstê wan ne erênî ne, hinek ê bi tirs in, em li vir ji bo hem raya giştî, hem jî bo tevahiya gelê herêmê, bi taybetî em bêjin ji bo hêzên çepger, hemû hêzên dîmoqratîk, îro em li Enqera ne.
Bi taybetî mesajên me ji bo tevahiya gelê Tirkiyê jî, ku avakirina xweseriya Rojava ne xeter e ji bo tu hêzan û ne xeter e ji bo gelan.
Tam ‘eksê wê, sîstema xweseriyê, sîstema ku herî zêde xizmeta civaka bike û biratî û aşitiyê di navbera gela da pêş bixe, sîstema Xweseriya Dîmoqratîk e. Ji bo wê, hemû hêzên çepger ê ku xwedî ked in, ê ku pêşengtiya parastina nirxên civakê û keda civakê dikin, hêzên dîmoqratîk, em dixwazin ji nêz va, ew rewşa Rojava bişopînin. Û ji bo ku ev proje bibe malê tevahiya herêmê, destek û alîkarî bikin ji bo pêşxistina vê projeyê. Cardî ew hêzê ku dibêjin, ku bi tirs in, ku li Rojava ev sîstem ev proje bi ya partiyekê hatiye pêşxistin, PYD ye. Partiya Yekitiya Dîmoqratîk e. Em tiştê ku bi rastî pêş ketine, tiştê ku em dixwazin sûretê wê îro li herêma Cizîrê, li kantona Cizîrê heye.
Kantona Cizîrê, ji pêkhateyên Kurd, Ereb, Siryanî, Çerkes, Ermenî… Ji wana pêk hatiye. Îradeya van hemûyan, kantona Cizîrê ye. Ji bo wê, hêzên ku di kantona Cizîrê da cî girtine 57 partiyên siyasî û rêxistinên civaka medenî û temsîla netewê ku li herêmê heye. Ji vana deh partiyên siyasî ne. Rêxistina jin, wek çawa di şoreşa Rojava da ne, di pêşxistina çareseriya siyasî û dîmoqratîk da, rêxistina jin pêşenga şoreşê ye. Di avakirina kantona da jî, jin û ciwan pêşeng in. Ji bo wê, weke nimûneyeke herî serkeftî ya kontonên ku îro îradeya jinê tê da li pêş e.
Di hemû biryara wê da, dereceya yekê, berpirsa kantona herêma Efrînê jinek e. Û di her 2 herêmên dî da, di rêvebiriya kantonê, alîkar û 2 serok û alîkarê kantonan, yek ji vana jin e. Ji bo wê îro jin di hemû mekanîzmeya qerar da cî digirin. Di heyetê ku hatine avakirin, 22 heyet in, dereceya yekê di kantonan da, jin berpirsyar in. ji bo wê kantona Cizîrê, 9 partiyên siyasî yê ku di van heyetan da cî digirin. 3 heyetê ku îro em bêjin gelê Siryan wê rêvebiriya wê bike, bimeşîne. 2 wê gelê Ereb rêvebiriya wê bike, bimeşîne. 3 heyetan jin wê rêve bibe. Temsîla ciwanan, weke heyetekê, wê kar û xebatên xwe di wê heyetê da bimeşîne.
Hemû ol, bi rengekî hevbeş, wê di heyetekê de karê xwe bimeşîne. Ji bo wê, modêla avakirina kantona Cizîrê, bi pêncî û heft rêxistinên siyasî, ku temsîla hemû netewê ku li vê herêmê heye tê da, sazî û rêxistinên civaka sivîl ji wan hatiye pêkanîn. Ji bo wê jî em dibêjin modêleke herî serkeftî ye û modeleke demên pêş dikare, di Sûriyê da pêşiya xeteriya şerê navxweyî û mezhebî di vî welatî da bigire. Serkeftina herî mezin a gelê Sûriyê, ku dikare li hemberî vê rewşa xirab xwe bigihîne asteke rêxistinê û bi rastî jî bikaribe, rê li pêşiya xeteriya heye bigre. Eger di Rojava da, ev rêxistin, ev modêl pêş neketiba, em bawer in aniha rewşa Rojava, wê pirr xeter ba. Wê rewşeke pirr xerab heba. Ema (Lêbelê) aniha Rojava, deriyê xwe ji bo koçberan vekiriye, ji destpêka şoreşê heya niha.
Şerê dawiyê yê li derdorê Heleb, bajarê Kobanê, bi hezaran koçber, derbazî herêma Kobanî bûne. û Kobanê di nava 2 hîsara da ye. 2 aliyan çember li ser Kobaniyê heye. Yek hemû deriyê derva ser girtîne, yek jî di hundur da jî hemû derî ser hatine girtin. Ema (Lêbelê) deriyê xwe ji bo birayê xwe yê Ereb, ê ku di herêmê wan da şerekî pirr xerab dimeşe, ku însan neçar dimîne, derdikeve, deriyê xwe jê re vekiriye û xizmeta wê dike û tevahiya herêmên Rojava jî wisa ne. Ji bo wê ew nêrîn, helwest, bi rastî jî yê ku bi tirs e, yê ku bi teredut jiyan dike, li hemberî destkeftiyên ku li Rojava hene, em bi hêvî ne ku herkes ji nêz da bişopîne û bila derbasî Rojava bibin û bila bi xwe bişopînin. Li ser erdê çi heye, li ser erdê îradeyeke çawa heye, modêleke çawa heye, çandeke çawa heye, jiyaneke çawa heye, jiyaneke ku di nava zehmetiyê da çawa hatiye avakirin, em bi hêvî ne ku herkes ji bo ku di serê wan da zelalbûn çêbibe, hemû hêz, sazî û rêxistin, derbasî Rojava bibin û rastiyan bibînin. Bila wê rastiyê jî esas bigrin.
Va em weke partî jî, ji bo ku em, di van mijaran da ne, destkeftiyên civakê yê ku hatine avakirin, ji bo ku em xizmetê jê ra bikin, ji bo ku di vê sîstemê da em xizmeta tevahiya gelê Sûriyê bikin û hemû pirsgirêkên ku hene, bi hewldanên çareseriya siyasî em pêş bixin. Berê me projeyên xwe pêşkêş kiribûn. Me dixwest ev civîna Cenêva 2yê, yanî civîneke ku hemû îradeya gelê Sûriyê tê da hebe, hemû hêz tê da amade be, ku bikaribe biryarên girîng ji bo rewşa Sûriyê bigre. Lê mixabin zihniyeta ku heye, ev zihniyet heya niha li ber xwe dide ku civak ze’îf be, ji bo ku desthilatdariya xwe bimeşîne. Yanî eger îro Kurd ne li civîna Cenêvê bin, gelek beşên mixalefetê yê dîmoqratîk ne li wir in. Ev êrîş, ev zihniyet, li hember îradeya civaka azad in. Li hember çanda dîmoqrasiyet e. Tirseke ji rêvebiriya civakê heye. Eger rêvebiriya civakê pêş bikeve, desthilatdarî ze’îf dibe. Ji bo wê heya niha gelek hêz ji vê ra ne amade ne û ev jî mijara têkoşînê ye. Li ser esasa çandeke dîmoqratîk pêşxistina têkoşînê ye, pêşxistina destkeftiyên vê civakê ye.
Em îro pirsgirêka tevahiya Sûriyê, pirsgirêka xwe dizanin. Û em bi hêvî ne jî hemû hêzên ku îro pêşengtiya avakirina sîstemeke nû li Sûriyê dikin, ew jî pirsgirêka Kurd weke pirsgirêka xwe bibînin. Çimkî di Sûriyê da pirgirêka Kurd, pirsgirêkeke bingehîn e. Ji ber heya niha edalet, azadî, aşitî nebû. Em dixwazin îro li vî welatî ev pêş bikeve. Yanî ev destkeftiyên ku çêbûne, em dixwazin hemû gelê herêmê jî, weke gel, weke hêza civakê, di Rojhilata Navîn da alîgirê vê projeyê be û piştgiriya gelê Rojava, gelê Kurd, Ereb, Asûrî, Siryanî ji bo ku ev projeya hanê bi ser bikeve, tiştê kêmane temam bikin. Em bi hêvî ne ku gelê herêmê jî ji nêz da, rewşa civakî, pêşketinên civakî yên ku li Sûriyê û Rojava hene, ji nêz da bişopînin.
Bi taybetî jî piştgiriya jinan pirr girîng e. Çawa li Sûriyê, li Rojava jin pêşengtiya şoreşê dikin, di avakirina sîstemê da pêşengtiyê dikin, em bawer in, li herêmê jî dema ku jin, vê rola xwe ya pêşengtiyê bileyzin, bişopînin, piştgiriyê bide destkeftiyên gel li Rojava. Piştgiriyê bide destkeftiyên jinên Kurd û Ereb û Asûrî û Siryanî, ku yekemîn modêl e ku di vê mistewê (derece/ast) da îro di rêvebiriya da cî girtine.
Rêvebiriya me ya kontona Cizîrê, serokê kantonê, 2 alîkarê wê yek jê Kurd e, yek Ereb e û jineke Siryanî ye. Yanî em bi vê çandê heta dawiyê bawer in, bi hêza civakê bawer in, bi rêxistinbûna civakê, bi serkeftina civakê em heta dawiyê bawer in. Ê ku heya niha ev ast li Rojava çêkir, cardî hêza civakê û îradeya civakê bû. Vê îradeyê li hemberî şer, li hemberî xisarê, li hemberî jiyana zehmet, gav şûnda neavişt, bedelê pirr giran dan. Bi sedan însan, ji bo azadiyê jiyana xwe ji dest dan. Lê cardî gel, gav paş da neavişt.
Îro gelê Sûriyê bi taybetî Rojava, amade ye di hemû qadan da bedelan bide ji bo jiyaneke azad, hevbeş, ji bo ku aşitiya navxweyî çêbibe, îro amade ye. Em jî bawer in li Sûriyê, ev îrade yê serbikeve. Ne îro zihniyeteke ku pêncî sal e rêjima BEES temsîla wê dike, îradeya gelê Sûriyê tune dike, dema vê zihniyetê çû. Îradeya civakê ev zihniyet bin xist û ne zihniyeteke îro ku behsa dîmoqrasiyetê bike, ema (lêbelê) emelê xwe, biryarê xwe ne dîmoqratîk be, em bawer in ew jî ser nakeve.
Ji bo wê serkeftin yê gelê Sûriyê be, îradeya gelê Sûriyê be, çanda dîmoqrasiyê be. Tiştê ku bihêle gelê Sûriyê ser bikeve, îtifaqa civakî ye ya di navbera gelê Sûriyê da îro heye û nimûneya wê jî îro herêma Cizîrê ye. Li ser vê esasî jî weke partî, em heta dawiyê amade ne, bi herkesî ra, bi hemû hêzên dîmoqratîk ra, bi dewletên cîran ra, li ser esasên dîmoqratîk, ji bo berjewendiya tevahiya gelê Sûriyê, ji bo pêşerojeke nû ji bo hemû gelê Sûriyê, em amade ne ku li gel herkesî jî diyalogan pêş bixin. Û hêza çareseriyê em derxin pêş û em bi vê bawer in, emê heta dawiyê jî weke partî pêşengtiya vê bikin, israra vê bikin. Û çi were xwestin jî, em ji bo wê amade ne.
Careke din jî ji bo ku we me guhdar kir, em gelek spas dikin.
ASYA ABDULLAH: “AMACIMIZ, DEMOKRATİK KÜLTÜRÜ ESAS ALACAK ŞEKİLDE MÜCADELEYİ DAHA İLERİ AŞAMALARA TAŞIMAK VE KAZANIMLARI KORUMAKTIR”
Deşifre&Çeviri: Zeki Gürür
15 Mart 2011 tarihinde başlayıp Nisan 2011 itibariyle ülkenin tamamına yayılan savaş sonucunda Suriye, askeri, stratejik, psikolojik ve coğrafi çatışma merkezlerinden birisi haline geldi. Savaşın beslediği süregiden insanlık dramına ve soykırım tehdidine karşı bölgesel ve uluslararası sessizlik devam etmekte. 19 Temmuz 2012’den itibaren BAAS rejiminden kurtarılmış Rojava’da (Suriye Kürdistanı) yerel yönetim, orada yaşayan farklı etnik gruplara mensup halk tarafından inşa edilmekte. Ve dahası, kadınların, gençlerin, çeşitli etnik, dini ve mezhepsel gruplara mensup insanların yönetimde karar ve söz sahibi olduğu Rojava, bölge geneline model olma iddiasında. Bu iddia, idari anlamda kantonlar şeklinde formüle edilmektedir. 19 Temmuz 2012’de BAAS rejiminden kurtarılan ilk şehir ve aynı zamanda 3 kantondan biri olan Kobanê’de son günlerde yoğunlaşan savaş ve yükselen direnişin ardından, PYD (Partiya Yekîtiya Demokratik/Demokratik Birlik Partisi) Eş Başkanı Asya Abdullah’ın Halkların Demokratik Partisi’nin ev sahipliğinde,1 Şubat 2014’te Ankara’da düzenlenen Radikal Demokrasi Konferansı’nda yaptığı konuşmanın önemini koruduğunu düşünüyor ve sizlerle paylaşıyoruz.
Bu karşılama için hepinize teşekkür ederiz. Sizinle, son 3 senedir Suriye’de patlak veren savaştan sonra sergilenen direnişle ilgili bilgileri paylaşacağım. Suriye’deki bu direnişin temel motivasyonu, özgürlük, barış ve demokrasiyi egemen kılmak, bütün kimliklerin özgür olduğu, bütün kültürlerin korunduğu, dillerin, dinlerin ötelenmediği renkli bir toplumsal model inşa etmek.
Ne yazık ki, son 3 yıldır vuku bularak Suriye’nin tamamına yayılan çatışmalar, etkisini toplumun, yaşamın ve maneviyatın her alanında gösteriyor. Bu savaşın sonunda, yüz binlerce insan hayatını kaybetti, milyonlarca insan göçe zorlandı. Bu ülkenin yer altı kaynakları, zenginlikleri, kültürleri savaş sonucunda tarumar oldu.
Şüphesiz bu savaş, en ağır etkilerini kadınlar üzerinde gösteriyor. Hakeza çocuklar bugün çok zor yaşam koşullarına maruz bırakıldılar. Bizler parti olarak ta en başından beri, demokratik siyasi çözüm ve barıştan yanayız. Bizler barışı esas alan bir devrimden yanayız, savaştan taraf değil. Onun için de biz devrimin en başından itibaren, barışı esas alan bir siyasi hattı temsil etmeye çalışıyoruz. Biz demokratik siyasi çözümü esas alan bir anlayışı temsil ediyoruz. Biz Suriye haklarının ittifakını esas alan, kardeşliği şiar edinen ve iç barışı hâkim kılma taraftarıyız. Bizler bu ülkenin halkları olarak, “demokratik ulus” şiarıyla farklı kültür ve dil haklarının korunduğu, Suriye’de yeni bir toplumsal modelin inşasını istiyoruz. Biz parti olarak 3 yıldır bu siyasi hattı temsil ediyoruz. Onun için de bizim siyasetimizde vatanın bölünmesi gibi bir mefhum var olamaz. Bizim çözüm projemiz, Suriye’nin tamamını kapsıyor ve biz bunun en doğru yol olduğunu düşünüyoruz. Bunun sonucunda, söz konusu siyasi projenin kazanımları, Demokratik Özerklik projesi, bugün Rojava’da Efrîn, Cizîr ve Kobanê olmak üzere 3 kantonun kurulmasını sağladı.
Bu kantonlar bu bölgede yaşayan bütün halklar içindir. Bu projeyle beraber, bu bölgelerdeki bütün sorunların çözülmesi ve Suriye’nin tamamına bir model olması hedeflenmiş ve Rojava’da başarı sağlanmıştır. Bu Demokratik Özerklik projesinin başarısı, demokratik kültürün geliştirilmesi çabalarının sonucu olarak değerlendirilmeli. Bunlar PYD’nin (Partiya Yekîtiya Demokrat/Demokratik Birlik Partisi) öncülüğünü yaptığı demokratik siyasetin geliştirilmesinin sonuçlarıdır. Onun için de Demokratik Özerklik, dili, kimliği ve dini ne olursa olsun, bütün toplumsal kesimlerin örgütlenebildiği ve kendini ifade edebildiği bir sistemdir.
Her toplumsal grup, kendi rengiyle, özerk bir şekilde kendi Demokratik Özerklik projesi içinde, kolaylıkla kendini ifade edebilir. Bugün pratikte bunu mümkün kılan örneklere, kantonların kuruluşunda rastlıyoruz. Tam da bu sebeple, Demokratik Özerklik projesi, toplumdaki demokratik kültürün geliştirilmesini esas alan bir sistemdir. İnsanlığın tarihsel kazanımlarının ve toplumsal kazanımların korunduğu bir şekilde inşa ediliyor. Dolayısıyla, örgütlülüğüne de komünlerden başlamaktadır. Bu bakımdan toplumun en küçük halkasını esas almakta, tabandan itibaren şekillendirilmektedir. Köyleri merkez almakta, şehirlerde de mahallelerden örgütlenmeye başlamaktadır… Meclisi de bu bileşenler oluşturmaktadır ve meclis, demokratik kültürü önceleyen bir anlayışla, toplumu idare edebilir ve bütün toplumsal ihtiyaçları karşılayabilir.
Demokratik özerklik projesi, siyasi ve demokratik çözümü hedefleyen bir hattır. Diplomasisi, toplumun iradesini esas alır. Toplumun talep ve umutları için diplomasi ve siyaset yapmaktadır. Başarılı bir demokratik siyaset, halkın ihtiyaçlarını tespit eder, proje oluşturur ve çözümü geliştirmeye çabalar. Topluma alternatif yollar yaratır, toplumun örgütlülüğünü sağlamaya çalışır ki, idari bir güç olsun. Bu şekilde kendi kendini yönetmesini sağlar.
Bugün Rojava, 3 yıldır çetelerin saldırılarıyla mücadele ediyor ve bu mücadele ambargo koşullarında çok daha zorlu bir hal alıyor. Hem içerden, hem de dışarıdan, bütün bölgelerimiz yoğun bir ekonomik tecrit altında ve ülkede çok çetin bir savaş yürütülmekte. Fakat Demokratik Özerklik projesiyle, bu bölgeleri, kendi imkânlarıyla, kendi gücüyle, bölgedeki bütün unsurlarıyla ve hep beraber, 3 yıl içinde bu karmaşadan kurtarabilir, kendi örgütlülüğünü sağlayabilir, kendi öz savunmasını oluşturabiliriz. Sistemi kendi ihtiyaçlarımıza göre kurmak mümkün. Asıl devrim de budur zaten. Bir toplumun kendi iradesiyle kendi kararlarını vermesi, kendini yönetmesi ve bütün idari kurumlarını kendi tanzim etmesi, toplumsal adaleti egemen kılıp siyasi bir toplum yaratması. Dışarıdan gelen grupların kendi egemenliklerini topluma dayatması şeklinde değil.
Demokratik özerk toplum, merkezi yönetimin egemenliğini kabul etmez. Tekçi bir egemen devlet anlayışını da kabul etmez. Kendi emeği üzerine kurulmayan bir sistemi kabul etmez. Demokratik Özerklik, toplumun iradesinin egemen olduğu bir yapıdır ve toplumsal kararların esas alındığı bir sistemdir. Onun için de Rojava’da, bu kazanımların, bu başarıların ve demokrasi kültürü açısından gelinecek noktanın, çözüm açısından Suriye’nin diğer bölgelerinde de dikkate alınan bir model olmasının mücadelesini veriyoruz. Suriye çok zengin bir ülkedir, kültürel açıdan, dini açıdan ve onu oluşturan bütün unsurlar açısından bir arada yaşamın geliştirilebileceği bir ülkedir.
Bugünkü mevcut sorunlara bir çözüm ve model olma iddiasındaki bu yapı; kavmiyetçi zihniyetini esas alan bir süreci değil, tam tersi toplumun emeğini esas alır. Ulus devletler, toplumu inkâr eder, ortadan kaldırır ve iradesizleştirir, tekçiliği esas alır. Çözüm, bugün farklı veçhelerde, farklı isimlerde karşımıza çıkan, toplumun emeği üzerinden kendi gücünü egemen kılmaya çalışan kapitalist sistemle mümkün değil. Bu sistem, bütün manevi ve toplumsal değerleri, ferdiyetçiliği ve benliği ortadan kaldırmaya çalışır. Bu da çözüm değil. Çünkü Ortadoğu çok zengin bileşenlerin olduğu bir coğrafya. Bize göre buna en uygun toplumsal model de, Demokratik Özerklik sistemidir. Onun için de birçok güç ve örgüt, bugün Rojava’da ilan edilen kantonlara karşı rahatsızlık duymakta. Bazılarının yaklaşımı olumsuz, bazıları bu toplumsal modelimizden rahatsız olmakta. Bizler burada, hem kamuoyu için, hem bölgedeki bütün halklar için, özellikle de sol ve demokratik güçler için Ankara’dayız.
Bu konuda mesajlarımız bilhassa, Türkiye’nin bütün halklarınadır ki Rojava’nın özerkliği, ne halklar için ne de devletler için bir tehlike arz etmiyor.
Tam tersine, özerk sistem, topluma en iyi şekilde hizmet edecek, kardeşlik ve barışı halklar arasında tesis edecek bir sistemdir. Onun için de emek veren, toplumsal değerlerin korunmasının mücadelesini veren, demokrat ve sol güçlerin Rojava’nın durumunu yakından takip etmesi gerekir. Ayrıca bu projenin bütün bölgede uygulanabilmesi için, desteğe, yardıma ihtiyaç var. Bazı güçler bu sisteme karşı ve bunun sadece PYD’nin projesi olduğunu iddia ediyorlar. Bugün Rojava’da özellikle Cizîr Kantonu’nun kurulmasıyla beraber, çok önemli oranda gelişme kat edildi.
Cizîr Kantonu, Kürt, Arap, Süryani, Çerkez ve Ermeni bileşenlerden oluşmuş, hepsinin iradesi kantonun kuruluşuna sirayet etmiştir. Onun için, Cizîr kantonu, 57 farklı siyasi parti, çağdaş toplumsal örgütlenme ve bölgede yaşayan ulusal temsilciden oluşmaktadır. Bunlardan 10’u siyasi partilerdir. Devrimin şekillenmesinde rol oynamış kadın örgütleri, siyasi ve demokratik çözümün gelişmesinde de öncü rol oynamaktadır. Kantonların kurulmasına da kadın ve gençlik öncülük etmiştir. Onun için kadının iradesinin ziyadesiyle egemen olduğu başarılı bir kadın örgütlenmesi mevcut.
Bütün karar mekanizmalarında, en üst noktada kadının sorumluluk üstlendiği bir kanton da Efrîn Kantonu. Ve diğer 2 bölgede de, kantonun yönetim kademesinde bir yardımcı, 2 başkan ve başkan yardımcısı kadınlardan oluşmaktadır. Onun için de bugün kadınlar bütün karar mekanizmalarında aktif rol almaktadır. Oluşturulmuş 22 heyetten, kantonların en üst kademelerinde sorumluluk almış kadınlarımız var. Dolayısıyla Cizîr Kantonu, 9 siyasi partiden müteşekkildir. Bugün 3 heyetin yönetimini Süryani halkı kendisi yapmaktadır. 2 tanesini Arap halkı, 3 tanesi de kadınlar yapacaktır.
Bütün dinler, ortak ve eşit bir şekilde heyet içinde çalışmalarını sürdürecektir. Cizîr Kantonu, bir model olarak, bölgede yaşayan bütün etnik toplulukların temsil edildiği 57 siyasi parti, sivil toplum kuruluşundan oluşmaktadır. Bu yönüyle de bizim için ilerleyen zamanlarda Suriye’de iç savaş ve mezhepler arasında çatışmayı da önleyecek en başarılı toplumsal sistemdir. Suriye halkının bu tür tehlikelere karşı, en üst noktadan örgütlenebileceği bir modeldir. Eğer Rojava’da bu sistem, bu proje geliştirilmeseydi, inanıyoruz ki şimdi her şey çok daha karışık olacaktı. Fakat şimdi devrimin en başından günümüze değin, Rojava’nın kapısı bütün göç mağdurlarına açık olmuştur.
Son dönemlerde Halep ve Kobanê çevresinde yoğunlaşan savaş şartlarından dolayı binlerce insan Kobanê sınırına geçmiş bulunmakta. Halihazırda Kobanê 2 hisardan oluşmakta ve 2 taraftan çembere alınmış durumda. Öncelikle şehrin dış kapıları üstüne kapatılmış, ayrıca içerden de bütün kapılar kapatılmış durumda. Fakat yine de Kobanê bütün kapılarını kendi bölgelerinde çetin bir savaş içinde olan çaresiz Arap kardeşleri için açmış bulunmakta. Sadece Kobanê için değil, Rojava’nın diğer bütün bölgelerinde de benzer bir durum geçerli. Onun için de, bu sisteme karşı mesafeli ve mütereddit olan güçler, Rojava’nın bu kazanımlarını sindirememekte. Bunun için de ümit ediyoruz ki bütün güçler, Rojava’nın durumunu daha yakından takip ederek, gerekirse Rojava’ya geçecekler. İnsanların yaşadığı mevcut sorunlar ne, halkın iradesi neyi uygun görüyor, nasıl bir model var ve nasıl bir kültür egemen, biz bunların daha da açığa çıkması için herkesin bütün örgütlenmelerin, dernek ve kurumların, Rojava’ya geçip gerçekleri kendi gözüyle görmesini umut ediyoruz. Bu temel kıstaslar üzerinden hareket edilmesini istiyoruz.
Evet, biz de parti olarak, bütün bu konularda, toplumun elde ettiği kazanımlara saygı duymak, Suriye’deki bütün halklara hizmet etmek, mevcut bütün sorunları çözmek, siyasi çözüm gayretini esas kılmak için projelerimizi daha önce de sunmuştuk. Biz Cenevre 2 Toplantısı’nın, Suriye’deki bütün halkların iradesini yansıtmasını, bütün güçlerin içinde yer almasını ve Suriye’nin geleceği ile ilgili iradeyi temsil etmesini isterdik. Fakat ne yazık ki egemen zihniyet, iktidarını daim kılmak için, şimdiye kadar, toplumun kazanımlarının etkisiz kılınması için büyük bir çaba göstermekte. Yani eğer ki bugün Kürtler Cenevre’ye katılmazlarsa bu, demokratik muhalif kesimlerin temsil edilmeyeceği anlamına geliyor. Bu saldırılar ve bu zihniyet, özgür toplum iradesinin ve demokrasi kültürünün önünde büyük engel teşkil etmektedir. Onlar toplumun kendini yönetmesinden korkuyorlar. Eğer toplumun kendini yönettiği bir sistem gelişirse, kendi egemenlikleri ortadan kalkar, bundan korkuyorlar. Onun için de şimdiye kadar birçok güç, buna karşı mücadele etmedi, bu mücadele biçimine hazır değiller. Bizim amacımız, demokratik kültürü esas alacak şekilde mücadeleyi daha ileri aşamalara taşımak ve kazanımları korumaktır.
Biz bugün, Suriye’deki mevcut bütün sorunları, kendi sorunumuz olarak da kabul ediyoruz. Ve biz bugün Suriye’de yeni bir toplumsal model inşa etmeye öncülük eden herkesin, Kürt sorununu da kendi sorunu gibi görmesini arzu ediyoruz. Çünkü Suriye’de şimdiye kadar adalet, özgürlük ve barış olmadığı için, Kürt sorunun en temel sorun olarak kalmıştır. Biz bugün bu ülkede bu zihniyetin değişmesini istiyoruz. Yani şimdiye kadar elde edilen bu kazanımların, bütün bölge halkları tarafından, toplumsal örgütlülüğün gücü olarak görülmesini, Ortadoğu’da, Rojava’da Kürt, Arap, Asuri, Süryani halklarının kendini rahatlıkla ifade edebildiği bir model olarak görülmesini ve desteklenmesini istiyoruz. Elbette eksikler de olabilir, ama bütün bölge halklarının bu durumu daha yakından ve objektif bir şekilde izlemesini umut ediyoruz.
Bu mücadele özellikle de kadınların desteğinin çok daha önemli olduğuna inanıyoruz. Nasıl ki Rojava’daki devrimde kadınlar öncü bir rol oynamışlarsa, aynı şekilde bölgede de kadınların buna benzer bir rol üstleneceklerini umut ediyoruz. Özellikle de Kürt, Arap, Asuri ve Süryani kadınların büyük kazanım elde ettikleri bu sistemi desteklemelerini beklemekteyiz.
Cizîr Kantonu’nun yönetimi, kanton başkanı ve 2 yardımcısından biri Kürt, diğeri Arap, bir diğeri de Süryani kadındır. Evet, biz bu demokratik kültüre sonuna kadar güveniyoruz. Biz toplumun gücünden, toplumun örgütlülüğünden, toplumun kazanımlarından sonuna kadar ümitvarız. Rojava’da bu demokratik ve çoğulcu düzeyi bugüne taşıyan, tekrardan söylüyorum, toplumun gücü ve iradesidir. Bu irade, savaşa karşı, bütün yıpratma ve zorlu yaşam koşullarına karşı geri adım atmadı ve büyük bedeller ödedi. Yüzlerce insan özgürlük için hayatını kaybetti, yine de geri adım atmadı.
Bugün Suriye halkı ve özellikle de Rojava, hayatın bütün alanlarında özgürlük ve eşitliği egemen kılmak, iç barışı sağlamak için de, bedel ödemeye hazırdır. Biz de Suriye’de bu iradenin daha da gelişeceğine inanıyoruz. Sadece bugün değil, tam 50 senedir BAAS rejimi, Suriye halkının iradesini ortadan kaldırmışken, artık bu zihniyetin zamanı geçmiş durumda. Toplumun iradesi bu zihniyeti mahkûm etti. Bu zihniyet bugün demokrasiden bahsedemez, eğer demokratik karar mekanizmalarını esas alan bir sistem olmazsa, biz inanıyoruz ki o da yıkılmaya mahkûmdur.
Onun için başarı Suriye halkının iradesi olacak, demokratik kültür kazanacaktır. Ve Suriye halkını başarıya götürecek olan, bugün oluşan ve Cizîr örneğinde şekillenen toplumsal ittifaktır. Bunun için de biz parti olarak sonuna kadar, bütün demokratik güçlerle, komşu devletlerle, demokratik esaslara uygun bir şekilde, bütün Suriye halkının menfaati için, yeni bir gelecek inşa etmek için herkesle diyalogu geliştirmek için hazırız. Biz tekrardan çözüm iradesini ön plana çıkarmak ve bunu sonuna kadar egemen kılmak için hazırız, bunda ısrarcıyız da. Bunun için ne gerekiyorsa da yapmaya hazırız.
Bir kez daha beni dinlediğiniz için, çok teşekkür ediyorum.
...
Metna axaftina Asya Abdullah a ku li Enqereyê di Konferansa Demokrasiya Radîkal de ya ji aliyê Partiya Demokratîk a Gelan ve di 1ê Sibata 2014an de pêşkêş kiribû*
ASYA ABDULLAH: “ARMANCA ME PÊŞXISTINA TÊKOŞÎNA CIVAKA DEMOKRATÎK Û PARASTINA DESTKEFTIYAN E”
Deşîfre&Werger: Zeki Gürür
Li Suriyeyê di 15ê Adara 2011an de şerekî navxweyî dest pê kir û di Nîsana 2011an de belavî tevahiya deverê bû. Îro li wê derê şerekî leşkerî, stratejîk, psîkolojîk û cografîk hê jî berdewam dike û li Rojhilata Navîn ew der yek ji navenda şerekî dijwar e. Her çend gelên wê derê di nav şert û mercên dijwar de bin jî, îro hêzên Rojhilata Navîn û yên navdewletî li hemberî drama însanî û îhtîmala xetereya komkujiyan hê jî bê deng û bê çalak in. Di 19ê Tîrmeha 2012an de Rojavayê Kurdistanê (Rojava) di warê îdarî de ji rejîma BEESê hate rizgarkirin û gelên ku li wê deverê dijîn, li gorî dînamîkên xwe îdareyeke nû ava kirin. Her wesa, li Rojava jin, ciwan, komên dînî, mezhebî û yên etnîk, îro di rêvebirinê de xwedan biryar û hêz û şiyan in. Lewre jî ew der hem bo Suriyeyê, hem jî bo Rojhilata Navîn modêleke nû û îdîayeke nû ye. Li Rojava ev sîstema nû wekî kanton hatiye formulekirin û di warê îdarî de sîstemeke nû ye. Kobanê, li Rojava ji 3 kantonan yek e û di 19ê Tîrmeha 2012an de cara yekem ji rejîma BEESê hatibû rizgarkirin. Di van rojên dawî de, li Rojavayê Kurdistanê nemaze li Kobanê şerekî dijwar rû dide û her wesa xeteke berxwedanekê tê avakirin. Derbarê şoreşa Rojava û nemaze ya Kobanê de, Hevseroka PYDê (Partiya Yekîtiya Demokratîk) Asya Abdullah, di 1ê Sibata 2014an de li Enqereyê bi mazûvaniya HDPê (Partiya Demokratîk a Gelan) di Konferansa Demokrasiya Radîkal de pêşkêşiyek durist kir. Em îro jî girîngiyê didin nêrînên Asya Abdullah ên derbarê şoreşa Rojava de û axaftinê bi we re parve dikin.
Em gelek spas dikin ji bo vê pêşwaziya we. Mijarên ku em bi we re diwazin parve bikin û li ser rawestin, di serî da wekî hûn jî dişopînin li Sûriyê, 3 sal e, di aliyê tevahiya gelê Sûriyê de berxwedeneke mezin tê meşandin. Ev berxwedan, têkoşîna gelê Sûriyê, têkoşîneke ji bo azadiyê, aşitiyê, dîmoqrasiyê, ji bo avakirina modeleke nû, ku hemû gelê Sûriyê bi nasnameya xwe, bi çanda xwe, bi zimanê xwe, bi ola xwe tê da cî bigre û jiyaneke pirr renglî (rengîn) li welat pêş bikeve.
Lê mixabin em encamên vê berxwedanê dinirxînin, encamê şerê 3 salan ku di tevahiya Sûriyê da hate pêşxistin, bandora vê li ser civakê, li ser jiyanê, li ser meneviyatê, bandoreke pirr giran li ser tevahiya gelê Sûriyê çêkir. Ji bo encama vî şerî, bi sed hezaran însan jiyana xwe ji dest da. Bi milyonan însan koçber bûn. Biniya vî welatî, zengînbûna wî, kultura wî, di encama vî şerî da gelek hate wendakirin, tunebûn.
Giraniya vî şerî bi taybetî li ser jinan di asteke herî jor da ye. Li ser jiyana zarokên Sûriyê ku îro rû bi rûyê jiyaneke pirr zehmet in. Wekî partî di serî da jî em, bi çareseriya siyaseta dîmoqratîk û aşitiyane ra ne. Em bi şoreşa aşitiyane ra ne, ne bi şer ra ne. Ji bo wê me, ji destpêka şoreşê heya niha temsîla xeta şoreşa aşitiyane li vî welatî kir. Em alîgirê çareseriya siyaseta dîmoqratik in. Em alîgirê itifaqa gelê Sûriyê ne, biratiya gelê Sûriyê, aşitiya navxweyî ne. Li vî welatî em bi hemû çand û ziman û gelê ku li vî welatî heye, li ser esasa netewa dîmoqratîk, em ber bi avakirina sîstemeke nû li Sûriyê biçin, ku mafê hemû gelê Sûriyê hebe. Wekî partî 3 sal e em li ser vê xetê têkoşîn dikin. Ji bo wê, di siyaseta me da parçebûna welat nîne. Projeya me ya çareseriyê ji bo tevahiya gelê Sûriyê em erênî dinirxînin, em rast dibînin. Encamên wê, destkeftiyên ev projeya siyasî, projeya Xweseriya Dîmoqratîk, îro li herêmên Rojava, di encama damezirandina 3 kantona li herêma Cizîrê, Efrîn û Kobaniyê, ku ev kanton ji bo hemû gelê vê herêmê ye.
Ji bo tevahiya pirsgirêkên gel li van herêman çareser bike, ji bo ku bibe modêlekê, di nava tevahiya gelê Sûriyê da îro li Rojava ev modêl bi ser ket. Serkeftina vê modêla projeya Xweseriya Dîmoqratîk, encama pêşxistina çanda dîmoqrasiyê ye. Encama pêşxistina xeta siyaseta dîmoqratîk e, a ku wekî Partiya Yekitiya Dîmoqratîk pêşengtiya wê kir. Ji bo wê Xweseriya Dîmoqratîk, rêxistina tevahiya civakê ye. Nasnameya wê çi dibe, zimanê wê çi dibe, dînê wê çi dibe…
Herkes bi rengê xwe, bi xweseriya xwe, bi taybetmendiya xwe dikare di nav sîstema xweseriyê da cî bigre û îro nimûneya vê, di avakirina damezirandina kantoneke wiha da di aliyê pratîk da ev rastî derket. Ji bo wê, projeya Xweseriya Dîmoqratîk, projeya pêşxistina çanda dîmoqrasiyê ya civakê ye. Parastina hemû destkeftiyên civakê ye, destkeftiyên mirovahiyê yê ku di dîrokê da hatiye pêşxistin e. Îro temsîla vê dike, vê pêş dixe. Ji bo wê jî, modêla xwe ya rêxistinê ji komûnan dest pê dike. Ji xelqeya herî piçûk a civakê esas digre. Ji jêr da esas digre. Gunda esas digre û di bajara da, meheleya esas digre. Û li ser vê meclis ava dibe. Û meclîs dikare, bi çandeke dîmoqratîk rêvebiriya civakî bike. Bersiva hemû pêwistiya civakî bide.
Di projeya xweseriya dîmoqratîk, xeta wê ya siyasî, alîgirê çareseriya dîmoqratîk e. Dîplomasiya wê pişta xwe dide civakê. Pişta xwe dide îradeya civakê û ji bo ku xwestek û hêviyê civakê, dîplomasiyetê û siyasetê dimeşîne. Siyaseta dîmoqratîk ya serkeftî ku pêwistiyê civakê tesbît dike, projeyan datîne, çareseriyê pêş dixe. Riya civakê vedike. Rêxistina civakê ava dike ku civak bikaribe, bi xwe bibe hêza rêvebiriyê. Bikaribe, rêvebiriya xwe bike.
Îro li Rojava ev, 3 sal e, li hemberî tevahiyê êrîşên siyasî, êrîşên di aliyê grûbên çete da, rewşa zehmet ya di aliyê ambarta (embargo) ku li ser Rojava da ne. Tevahiya herêmên me, di aliyê aborî da di bin dorpêçkirineke herî giran da ne, hem derva hem hundur. Û li welat şerekî pirr dijwar dimeşe. Ema (Lêbelê) bi projeya Xweseriya Dîmoqratîk, ev herêman dikarin bi derfetên xweser, bi hêza xwe ya cewherî, hemû pêkhateyê vê herêmê bi hev ra ne, dikarin 3 salan herêmên xwe di nava vê aloziyê û van zehmetiya da xwe rê va bibin, rêxistina xwe ava bikin, parastina xwe bikin. Sîstema xwe li gorî pêwîstiyên xwe damezrînin, ava bikin. Şoreşa rast, ev e, ku demê civakek bibe xwedî îrade, biryarê xwe bi xwe bide, rêvebiriya xwe bi xwe bike, hemû sazî û dezgehê ku jê ra pêwîst e, bikaribe ava bike, edaleta civakê pêş bixe û civak bibe civakeke siyasî. Ne hinek hêz werin ku desthilatdariyê li ser civakê bidin meşandin.
Civaka Xweseriya Dîmoqratîk, rêvebiriya navendî qebûl nake. Desthilatdariya dewleta tek bi rengekî qebûl nake. Sîstemeke ku li ser keda wê mezin nebe, qebûl nake. Sîstema Xweseriya Dîmoqratîk, tiştekî qebûl dike, îradeya civakê qebûl dike, biryarê civakê esas digre. Ji bo wê, di Rojava da, ev destkeftî û serkeftinê, aliyê çanda dîmoqrasî û çareseriyê de ê ku çêbin, em bi vê baweriyê têkoşîn dikin ku ev li tevahiya Sûriyê bibe modêl. Ji ber, Sûriye welatekî pirr zengîn e, di aliyê çand, ziman, pêkhatî, ol, ku hemû herêmên Sûriyê ji van beşan, bi hev ra jiyan bikin.
Modêla çareseriyê îro ne zihniyeta dewletên qewmî ye, ê ku li ser keda civakê xwe mezin dike. Civakê înkar dike, tune dike, bê îrade dike. Tek rengekî dimeşîne. Çareserî îro ne bi modêla ku îro qapîtalîzm, bi navekî cuda bi rengekî cuda, ku em dibêjin qapîtalîsta modernîte, dixwaze li ser keda civakê bandora xwe çêbike. Hemû tiştên menewî yê civakê tune bike. Ferdiyetê, enaniyetê û însanan ji hemû têkiliyên manewî qut bike. Ev jî ne çareserî ye. Çimkî taybetmendiya Rojhilata Navîn, gelek zengîn e. Modêla herî rast em dibînin, modêla Xweseriya Dîmoqratîk e. Ji bo wê gelek hêz, rêxistin ê ku bi tirs in li hemberî kantonên ku îro li Rojava hatine damezirandin. Hinek ê helwêstê wan ne erênî ne, hinek ê bi tirs in, em li vir ji bo hem raya giştî, hem jî bo tevahiya gelê herêmê, bi taybetî em bêjin ji bo hêzên çepger, hemû hêzên dîmoqratîk, îro em li Enqera ne.
Bi taybetî mesajên me ji bo tevahiya gelê Tirkiyê jî, ku avakirina xweseriya Rojava ne xeter e ji bo tu hêzan û ne xeter e ji bo gelan.
Tam ‘eksê wê, sîstema xweseriyê, sîstema ku herî zêde xizmeta civaka bike û biratî û aşitiyê di navbera gela da pêş bixe, sîstema Xweseriya Dîmoqratîk e. Ji bo wê, hemû hêzên çepger ê ku xwedî ked in, ê ku pêşengtiya parastina nirxên civakê û keda civakê dikin, hêzên dîmoqratîk, em dixwazin ji nêz va, ew rewşa Rojava bişopînin. Û ji bo ku ev proje bibe malê tevahiya herêmê, destek û alîkarî bikin ji bo pêşxistina vê projeyê. Cardî ew hêzê ku dibêjin, ku bi tirs in, ku li Rojava ev sîstem ev proje bi ya partiyekê hatiye pêşxistin, PYD ye. Partiya Yekitiya Dîmoqratîk e. Em tiştê ku bi rastî pêş ketine, tiştê ku em dixwazin sûretê wê îro li herêma Cizîrê, li kantona Cizîrê heye.
Kantona Cizîrê, ji pêkhateyên Kurd, Ereb, Siryanî, Çerkes, Ermenî… Ji wana pêk hatiye. Îradeya van hemûyan, kantona Cizîrê ye. Ji bo wê, hêzên ku di kantona Cizîrê da cî girtine 57 partiyên siyasî û rêxistinên civaka medenî û temsîla netewê ku li herêmê heye. Ji vana deh partiyên siyasî ne. Rêxistina jin, wek çawa di şoreşa Rojava da ne, di pêşxistina çareseriya siyasî û dîmoqratîk da, rêxistina jin pêşenga şoreşê ye. Di avakirina kantona da jî, jin û ciwan pêşeng in. Ji bo wê, weke nimûneyeke herî serkeftî ya kontonên ku îro îradeya jinê tê da li pêş e.
Di hemû biryara wê da, dereceya yekê, berpirsa kantona herêma Efrînê jinek e. Û di her 2 herêmên dî da, di rêvebiriya kantonê, alîkar û 2 serok û alîkarê kantonan, yek ji vana jin e. Ji bo wê îro jin di hemû mekanîzmeya qerar da cî digirin. Di heyetê ku hatine avakirin, 22 heyet in, dereceya yekê di kantonan da, jin berpirsyar in. ji bo wê kantona Cizîrê, 9 partiyên siyasî yê ku di van heyetan da cî digirin. 3 heyetê ku îro em bêjin gelê Siryan wê rêvebiriya wê bike, bimeşîne. 2 wê gelê Ereb rêvebiriya wê bike, bimeşîne. 3 heyetan jin wê rêve bibe. Temsîla ciwanan, weke heyetekê, wê kar û xebatên xwe di wê heyetê da bimeşîne.
Hemû ol, bi rengekî hevbeş, wê di heyetekê de karê xwe bimeşîne. Ji bo wê, modêla avakirina kantona Cizîrê, bi pêncî û heft rêxistinên siyasî, ku temsîla hemû netewê ku li vê herêmê heye tê da, sazî û rêxistinên civaka sivîl ji wan hatiye pêkanîn. Ji bo wê jî em dibêjin modêleke herî serkeftî ye û modeleke demên pêş dikare, di Sûriyê da pêşiya xeteriya şerê navxweyî û mezhebî di vî welatî da bigire. Serkeftina herî mezin a gelê Sûriyê, ku dikare li hemberî vê rewşa xirab xwe bigihîne asteke rêxistinê û bi rastî jî bikaribe, rê li pêşiya xeteriya heye bigre. Eger di Rojava da, ev rêxistin, ev modêl pêş neketiba, em bawer in aniha rewşa Rojava, wê pirr xeter ba. Wê rewşeke pirr xerab heba. Ema (Lêbelê) aniha Rojava, deriyê xwe ji bo koçberan vekiriye, ji destpêka şoreşê heya niha.
Şerê dawiyê yê li derdorê Heleb, bajarê Kobanê, bi hezaran koçber, derbazî herêma Kobanî bûne. û Kobanê di nava 2 hîsara da ye. 2 aliyan çember li ser Kobaniyê heye. Yek hemû deriyê derva ser girtîne, yek jî di hundur da jî hemû derî ser hatine girtin. Ema (Lêbelê) deriyê xwe ji bo birayê xwe yê Ereb, ê ku di herêmê wan da şerekî pirr xerab dimeşe, ku însan neçar dimîne, derdikeve, deriyê xwe jê re vekiriye û xizmeta wê dike û tevahiya herêmên Rojava jî wisa ne. Ji bo wê ew nêrîn, helwest, bi rastî jî yê ku bi tirs e, yê ku bi teredut jiyan dike, li hemberî destkeftiyên ku li Rojava hene, em bi hêvî ne ku herkes ji nêz da bişopîne û bila derbasî Rojava bibin û bila bi xwe bişopînin. Li ser erdê çi heye, li ser erdê îradeyeke çawa heye, modêleke çawa heye, çandeke çawa heye, jiyaneke çawa heye, jiyaneke ku di nava zehmetiyê da çawa hatiye avakirin, em bi hêvî ne ku herkes ji bo ku di serê wan da zelalbûn çêbibe, hemû hêz, sazî û rêxistin, derbasî Rojava bibin û rastiyan bibînin. Bila wê rastiyê jî esas bigrin.
Va em weke partî jî, ji bo ku em, di van mijaran da ne, destkeftiyên civakê yê ku hatine avakirin, ji bo ku em xizmetê jê ra bikin, ji bo ku di vê sîstemê da em xizmeta tevahiya gelê Sûriyê bikin û hemû pirsgirêkên ku hene, bi hewldanên çareseriya siyasî em pêş bixin. Berê me projeyên xwe pêşkêş kiribûn. Me dixwest ev civîna Cenêva 2yê, yanî civîneke ku hemû îradeya gelê Sûriyê tê da hebe, hemû hêz tê da amade be, ku bikaribe biryarên girîng ji bo rewşa Sûriyê bigre. Lê mixabin zihniyeta ku heye, ev zihniyet heya niha li ber xwe dide ku civak ze’îf be, ji bo ku desthilatdariya xwe bimeşîne. Yanî eger îro Kurd ne li civîna Cenêvê bin, gelek beşên mixalefetê yê dîmoqratîk ne li wir in. Ev êrîş, ev zihniyet, li hember îradeya civaka azad in. Li hember çanda dîmoqrasiyet e. Tirseke ji rêvebiriya civakê heye. Eger rêvebiriya civakê pêş bikeve, desthilatdarî ze’îf dibe. Ji bo wê heya niha gelek hêz ji vê ra ne amade ne û ev jî mijara têkoşînê ye. Li ser esasa çandeke dîmoqratîk pêşxistina têkoşînê ye, pêşxistina destkeftiyên vê civakê ye.
Em îro pirsgirêka tevahiya Sûriyê, pirsgirêka xwe dizanin. Û em bi hêvî ne jî hemû hêzên ku îro pêşengtiya avakirina sîstemeke nû li Sûriyê dikin, ew jî pirsgirêka Kurd weke pirsgirêka xwe bibînin. Çimkî di Sûriyê da pirgirêka Kurd, pirsgirêkeke bingehîn e. Ji ber heya niha edalet, azadî, aşitî nebû. Em dixwazin îro li vî welatî ev pêş bikeve. Yanî ev destkeftiyên ku çêbûne, em dixwazin hemû gelê herêmê jî, weke gel, weke hêza civakê, di Rojhilata Navîn da alîgirê vê projeyê be û piştgiriya gelê Rojava, gelê Kurd, Ereb, Asûrî, Siryanî ji bo ku ev projeya hanê bi ser bikeve, tiştê kêmane temam bikin. Em bi hêvî ne ku gelê herêmê jî ji nêz da, rewşa civakî, pêşketinên civakî yên ku li Sûriyê û Rojava hene, ji nêz da bişopînin.
Bi taybetî jî piştgiriya jinan pirr girîng e. Çawa li Sûriyê, li Rojava jin pêşengtiya şoreşê dikin, di avakirina sîstemê da pêşengtiyê dikin, em bawer in, li herêmê jî dema ku jin, vê rola xwe ya pêşengtiyê bileyzin, bişopînin, piştgiriyê bide destkeftiyên gel li Rojava. Piştgiriyê bide destkeftiyên jinên Kurd û Ereb û Asûrî û Siryanî, ku yekemîn modêl e ku di vê mistewê (derece/ast) da îro di rêvebiriya da cî girtine.
Rêvebiriya me ya kontona Cizîrê, serokê kantonê, 2 alîkarê wê yek jê Kurd e, yek Ereb e û jineke Siryanî ye. Yanî em bi vê çandê heta dawiyê bawer in, bi hêza civakê bawer in, bi rêxistinbûna civakê, bi serkeftina civakê em heta dawiyê bawer in. Ê ku heya niha ev ast li Rojava çêkir, cardî hêza civakê û îradeya civakê bû. Vê îradeyê li hemberî şer, li hemberî xisarê, li hemberî jiyana zehmet, gav şûnda neavişt, bedelê pirr giran dan. Bi sedan însan, ji bo azadiyê jiyana xwe ji dest dan. Lê cardî gel, gav paş da neavişt.
Îro gelê Sûriyê bi taybetî Rojava, amade ye di hemû qadan da bedelan bide ji bo jiyaneke azad, hevbeş, ji bo ku aşitiya navxweyî çêbibe, îro amade ye. Em jî bawer in li Sûriyê, ev îrade yê serbikeve. Ne îro zihniyeteke ku pêncî sal e rêjima BEES temsîla wê dike, îradeya gelê Sûriyê tune dike, dema vê zihniyetê çû. Îradeya civakê ev zihniyet bin xist û ne zihniyeteke îro ku behsa dîmoqrasiyetê bike, ema (lêbelê) emelê xwe, biryarê xwe ne dîmoqratîk be, em bawer in ew jî ser nakeve.
Ji bo wê serkeftin yê gelê Sûriyê be, îradeya gelê Sûriyê be, çanda dîmoqrasiyê be. Tiştê ku bihêle gelê Sûriyê ser bikeve, îtifaqa civakî ye ya di navbera gelê Sûriyê da îro heye û nimûneya wê jî îro herêma Cizîrê ye. Li ser vê esasî jî weke partî, em heta dawiyê amade ne, bi herkesî ra, bi hemû hêzên dîmoqratîk ra, bi dewletên cîran ra, li ser esasên dîmoqratîk, ji bo berjewendiya tevahiya gelê Sûriyê, ji bo pêşerojeke nû ji bo hemû gelê Sûriyê, em amade ne ku li gel herkesî jî diyalogan pêş bixin. Û hêza çareseriyê em derxin pêş û em bi vê bawer in, emê heta dawiyê jî weke partî pêşengtiya vê bikin, israra vê bikin. Û çi were xwestin jî, em ji bo wê amade ne.
Careke din jî ji bo ku we me guhdar kir, em gelek spas dikin.