Halklar ve İnançlar Komisyonundan Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcımız Tülay Hatimoğulları'nın açıklaması:
Dersim’i tek millet, tek din ve tek dil paradigmasıyla biçimlendirmek isteyen merkezi otorite; 25 Aralık 1935 yılında 2884 sayılı Tunceli Vilayetinin İdaresi Hakkında isimli bir kanun çıkarıp, ‘tedip’ ve ‘tenkil’ harekâtı için zemin hazırlamıştı. Ve 4 Mayıs 1937’de Bakanlar Kurulu kararıyla tarihin en kanlı katliamlarından birini gerçekleştirmişti.
Resmi verilere göre 13 bin kişinin öldürüldüğü Dersim’de, yerel kaynaklara göre ise 50 binin üzerinde insan katledilmiş ve on binlercesi de yurdundan sürülmüştür. Dersimlilerin “roca şaê– yas günü” dedikleri 4 Mayıs, Kızılbaş Kürtlerin etnik ve inanç kimliklerine yönelik bir tertele olarak toplumsal yüzleşmeye de ihtiyaç duymaktadır.
Alevilerin “Rıza Şehri” olarak gördüğü Dersim; 72 millete bir nazardan bakan inanç felsefesi ve doğasıyla kültürel zenginliğimizin parçası olarak korunmalıdır. Bugün Dersim’in, hala tek dil, tek din uygulamalarıyla asimile edilmeye çalışıldığı görülüyor. Bu tür uygulamalardan vazgeçilmesi toplumsal barışımız için elzemdir. Anadolu ve Mezopotamya’nın tüm etnik ve inanç kimlikleri ortak değerlerimiz olarak korunmalıdır.
84 yıl önce yaşanmış bu kanlı tarihle yüzleşilebilmesi için resmi özür dilenmesi, 15 Kasım 1937 tarihinde idam edilen Seyid Rıza ve yol arkadaşlarının mezar yerlerinin açıklanması, 1937-38 yıllarında ne kadar insanın katledildiğine dair arşivlerin açılması, kamuoyunda “Dersimin kayıp kızları” olarak bilinen, evlatlık verilmiş çocuklarla ilgili belgelerin açılması, sürgüne gönderilen insanların akıbetine dair belgelerin açıklanması ve Dersim isminin resmi olarak tekrar iade edilmesi ile ancak mümkün olabilir. Dersim halkının bu haklı talepleri bir an önce karşılanmalıdır.
Bu coğrafyada her şeyden çok ihtiyaç duyduğumuz toplumsal barışın ve halklar için adaletin bu tarihsel yüzleşmelerle inşa edilebileceğine olan inancımızla, 1937-1938 yıllarında Dersim Tertelesi’nde katledilen canları saygıyla anıyoruz.
Tülay Hatimoğulları
Halklar ve İnançlar Komisyonundan Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı
4 Mayıs 2021