Engelliler Komisyonumuz, Engelliler Haftası nedeniyle “Engelliliğin Sosyo-Kültürel İnşası” başlığıyla online forum düzenledi. Foruma, Komisyon Sözcülerimiz Hatice Betül Çelebi, Musa Piroğlu ile komisyon üyelerimiz katıldı.
Hatice Betül Çelebi: Engellilikle ilgili sorunlar kültürel ve sosyal olarak üretiliyor
Forumun açılışında konuşan Hatice Betül Çelebi, Eş Genel Başkanımız Mithat Sancar’ın annesini kaybettiği için toplantıya katılamadığını belirtti. Bir yıl önce benzer bir çalışma yaptıklarını ve HDP Engellilik Manifestosunu tanıttıklarının altını çizen Çelebi, “Bir yılda engellilerin hayatında çok şey değişti. Koşulların daha ağırlaştığı, yoksulluğun daha derinleştiği bir dönemdi. Eğitim, istihdam, barınma ve erişebilirlikle ilgili konularda daha geriye düştük. Medya ve siyasette belirli günlerde engelliler gündeme geliyor ve bu konuda çok fazla söz üretiliyor.” diye konuştu. Engellilikle ilgili sorunları besleyen kökler olduğunu ve HDP'nin manifestosunda buna ilişkin önemli tespitler bulunduğunu söyleyen Çelebi, “Bugün burada yapacağımız çalışma, bunun kültürel ve sosyal olarak nasıl var edildiğini ve üretildiğini bize bir perspektif olarak sunacak bir çalışma olacak. Engellilik kültürel bir olay mıdır? Kültür ve engellilik arasında bağ var mı? Şüphesiz öyle.” dedi.
Dil engelliliğin kültürel inşasında önemli bir yere sahip
Masallarda sürekli ideal beden ve güzelliğin üretildiğini ve bu ideal bedenin karşısında “yaşlı, kambur ve kötülük üreten” insanın resmedildiğini, bununla da engelliliğin üretildiğini belirten Çelebi, medyadaki popüler engellilik tanımlarının da iki şekilde resmedildiğini söyledi. Engellinin eşit bir varlık olarak hiçbir şekilde yansıtılmadığını dile getiren Çelebi, “Engelliliğin kültürel inşasında negatif bir algı var. Bunu yaratan da kullanılan dildir. Söz büyüdür.” diyerek dilde bunun yansımalarına dikkat çekti. “Söz bir kağıdın iki yüzü gibidir biri diğerini yaratıyor.” diyen Çelebi, dilin kültürel inşaya yaptığı katkının dikkate alınmasını ve dilin engelliliğin kültürel inşasına sunduğu katkıya karşı mücadele edilmesi gerektiğini söyledi.
Pardon ama hangi sevgi?
Yapılacak forumun ezberlerle ve negatif kültürle yüzleşilmesine katkı sunacağını anlatan Çelebi, ezberlere ilişkin bazı örnekler verdi. “Hepimiz bir engelli adayıyız” söyleminin içinde “eşit olmayan ve engilliliği zayıf gören” bir anlayışın bulunduğunu söyleyen Çelebi, “Engellileri çok seviyoruz! Pardon ama hangi sevgi? Kadının yaşamına neden olan sevgi mi, doğayı kirleten doğa sevgisi mi? Elbette gerçekçi bir sevgiye hepimizin ihtiyacı var ama engellilik sadece sevgiyle çözülemez. Bir demokrasi ve insan hakları konusudur.” dedi. Çelebi demokratik mücadele yürüten kesimlerin bile engelliliği kültürel olarak yaratan söylemler kullandığını sözlerine ekleyerek örnekler verdi.
Forumda Gazeteci Özlem Akarsu Çelik, Aktivist Mert Sarı, engelliler.biz sitesinin Genel Yayın Yönetmeni Burak Sarı ve Psikolog Beyza Ünal da konuya ilişkin sunum yaptı.
14 Mayıs 2022