Milletvekillerimiz Musa Piroğlu, Serpil Kemalbay ve Semra Güzel, genel merkezimizde yaptıkları basın toplantısı ile partimizin Engelli Hakları Belgesi'ni kamuoyu ile paylaştı. Musa Piroğlu'nun işaret dili tercümanı ile birlikte açıkladığı metinde şu ifadelere yer verildi:
Halkların Demokratik Partisi (HDP), 8 Aralık 2018 tarihinde, Ankara’da, engelli yurttaşların ve engelli STK temsilcilerinin katılımıyla, bir çalıştay gerçekleştirdi. HDP Engelli Çalıştayında, doğrudan engellilerin ve temsilcilerinin talepleri doğrultusunda “Engelsiz Yeni Yaşam Siyasetinin” imkanları tartışıldı.
HDP olarak, nüfusun önemli bir kesimini oluşturan engelli yurttaşları yok sayan genel siyaset ve kültürel/sosyal yaklaşımın aşılması için yapılması gereken birçok çalışmanın, henüz başında olduğumuzun bilincindeyiz. Her alanda tekçiliği ve norma uygunluğu dayatan mevcut durum, engellilere yönelen sistematik bir ayrımcılık şeklinde işlemektedir.
Bu ayrımcılık da dahil insanlık tarihinin en büyük kavgası eşitlik ve özgürlük kavgasıdır. İnsanlık mücadelesi, herkes için onurlu yaşam arayışının mücadelesidir. Çıkar merkezli olmayan hak temelli bir siyasetin merkezinde, engellilerin de hakları olmalıdır.
Engelli hakları mücadelesi, HDP olarak “ötekisi olamayacağımız bir mücadeledir”. Engelli hakları mücadelesinde tam ve eksiksiz bir hak eşitliği için uzun bir yolculuğun başında olduğumuzun bilincindeyiz.
Sayısal olarak engellilerin parti organlarında görev alması ve partinin bütün politikalarında ve yaşamın bütün alanlarında söz kurması gereklidir. Engelliler, HDP içerisinde rol ve misyon üstlenmelidir. Engellileri görünmez kılmaya çalışan tekçi, hiyerarşik, heteronormatif ve normcu yaklaşımlar ret edilmelidir. Engellilerin eğitim, sağlık, istihdam ve özgür eş birliktelik talebi örgütlenmelidir.
Engelli çalıştayımızda ifade edilen temel sorunlar, talepler ve bu sorunlu yapıdan çıkılması için takip edilmesi gereken ilkeler çerçevesi aşağıdaki gibidir.
· Türkiye’de engelli olmak; sistematik ve çok boyutlu bir ayrımcılığa maruz kalmaktır. Engellilere yönelen ayrımcılığın evde, sokakta, işte devam ettiği; sanattan siyasete, medyadan ticarete, hayatın her alanında engellilerin yok sayıldığı bilinmelidir.
· Engelliler; toplumun dışında bir kesim değil, var olan rejimin dışlayarak dezavantajlı kıldığı büyük bir toplum kesimidir. Engelliler sadece rejimin ezileni değil aynı zamanda kendi içinde bulundukları toplum kesimlerinin de ezilenidir. Engelliliği ortaya çıkaran, toplumun engel üretme odaklarıdır. Sadece “engellilerin rehabilite edilmesiyle” aşılacak bir engellilik sorunu yoktur. Engelli olmayanların, engelleyen algılarının rehabilite edilmesi öncelikli olmalıdır.
· Engelliliğinin “doğal olmayan” ve toplumsal ihtiyaçlar kamusal olarak karşılandığında yok edilebilecek birçok nedeni de bulunmaktadır. Trafik kazaları, iş cinayetleri ve silahlı çatışmalar önlenebilir engellilik nedenleridir. Doğum öncesinden anne, cenin ve bebek sağlığına ilişkin temel kamusal sağlık hizmetlerinin “parasız” verilmesi engelliliği azaltacak diğer önemli bir faktördür. Sağlıklı ve her türlü şiddetten arındırılmış bir kentte yaşamak; sağlık, eğitim, ulaşım ve istihdam haklarına erişilebilmek, toplumsal ve politik nedenlerle ortaya çıkan engellilik durumunu azaltacaktır. Engellilik mevcut siyasal ve sosyal politika tercihlerinin sonucu olarak artmaktadır. Engeller azaltılırsa engellilik de azalır.
· Metropollerdeki yanlış kentleşmenin, betonlaşmanın ve rantsal dönüşümün, engellilerin yaşam alanlarını yok ettiği ve engellilerin yaşamını zorlaştırdığı bilinmelidir. Toplu ulaşım başta olmak üzere birçok yönüyle engelli yaşamına uyumsuz inşa edilen kentlerde, engelliler sosyal yaşamdan uzaklaştırılıyorlar.
· Her toplumsal sorunda olduğu gibi engellilikte de kadın engelliliğinin ayrıca tanınma, tanımlama ve örgütlenme ihtiyacı bulunmaktadır. Engelliliğin cinsiyetsizleştirilmesi sorunu, kadın engellilerin örgütlenmesiyle aşılmalıdır. Engelli kadınların erkek şiddetine ve tacizine maruz kalma riskini azaltan önlemler alınmalıdır.
· Kamusal hizmet sunumunda engellilerin karar almaya katılımı olmadan, yerel ve genel siyasette engellilerin siyasal temsili sağlanmadan, engellilere yönelen sistematik ayrımcılığın azaltılamayacağı bilinmelidir.
· Temsil ettikleri nüfusun büyüklüğü ve heterojenliği nedeniyle engelliler sadece engelli hak mücadelesi içerisindeki sivil toplum kuruluşlarında değil, her yerde temsil edilmelidir. Engellilerin temsili yerel yönetimlerden genel yönetime her kademede ayrımcılık nedeniyle engellenmektedir. Yeni Yaşam’ın tüm renklerine alan açan HDP engelli yurttaşların da temsili için insiyatif alacaktır. Özellikle yerel meclislerde engelli temsili için gerekli çağrıları yapmalı ve alan açmalıdır.
· Ülkede kaç engellinin yaşadığı, engelli nüfusun engel gruplarına ve oranlarına; yaş, cinsiyet, eğitim, medeni durum gibi temel göstergelere göre kaç kişi olduğu güncel olarak bilinmemektedir. Öncelikli olarak ülkede kaç engellinin yaşadığı ilçe düzeyinde net bir şekilde, sunulacak hizmetler için ortaya konulmalıdır. Yaşam alanlarının evrensel tasarım ölçüsüyle engelli yaşamına da uyumlaştırılması gereklidir.
· Bu ülkede engellilerin sağlık, eğitim, sosyal güvenlik ve istihdam hakları hak temelli bir yaklaşımdan uzak olup muhtaçlık durumunun yeniden üretilmesi şeklinde işletilmektedir. AKP iktidarının engelli politikaları engelli yurttaşların kendi özgüçleriyle bir yeni yaşam kurmalarının önünde önemli bir engeldir. İktidarın inisiyatifiyle oluşturulmuş sosyal yardım yaklaşımı birçok durumda engelliliği arttırabilmektedir.
· Erişilebilirlik sorunu bir bütün olarak çözülmeden engellilerin sosyal yaşama katılımı hep kısıtlı kalacaktır. Bina giriş-çıkışları, yollar, kaldırımlar, geçitler, taşıtlar, toplu taşıtlar, ikaz sistemleri (sesli-sensörlü), park ve otopark alanları, trafik ışıkları, asansörler, lavabo/WC’ler engelli yaşamını da kapsayacak şekilde “evrensel tasarım esas alınarak” inşa edilmelidir. Bu inşa sürecinde yerel yönetimlerin engelli hakları mücadelesini gören yerden bir politika üretmesi sağlanmalıdır. Erişilebilirlik mevzuatı artık ertelenmeden uygulanmalıdır.
· Yerel yönetim meclislerinde engelli temsili sağlanmalıdır. Ayrıca kentte yaşayan engellilerin dahil olduğu karma ve gruba özgü engelli meclisleri oluşturulmalıdır. Engelli hakları mücadelesinin özneleri engelli yurttaşlar olmalıdır.
· Engelli istihdamı konusunda yerel ve genel idareler ayrımcı tutumlardan vazgeçmelidir. Engellilerin mesleki yetilerini kısıtlayan, engelli istihdamını yük olarak gören yaklaşımlar ayrımcılık olarak kabul edilmelidir. Engellilerin üretime dahil olabileceği alanlar yaratılmalı, bu noktada yerel yönetimler kolaylaştırıcı olmalı ve alan açıcı bir rol üstlenmelidir.
· Engellilere yönelen ayrımcılık toplumun birçok kesiminde, kamu idarelerinde görevli personeller eliyle gerçekleşebilmektedir. Yerel yönetimlerin engellilere yönelik hizmet sağlayan olarak hem kendi personeline hem de toplumsal alanı kapsayıcı eğitimler düzenlemesi gereklidir.
· Engelli, yaşlı ve hasta yurttaşların tekçi bir kurumsal yaklaşımla ve aynı perspektifle ele alınması hem engellilerin, hem hastaların hem de yaşlı yurttaşların haklarını ihlal edebilmektedir. Bu üç kesim yurttaşın kesişim alanı varsa da her kesimin hakları ve sunulması gereken kamusal hizmetler farklılaşmaktadır. Kamusal hizmet planlamasının gruba özgü ele alınması, planlanması ve uygulanması sağlanmalıdır.
HDP’nin yapacakları;
· HDP, engelliliğin en önemli nedenlerinin toplumsal olduğu gerçeğini göz önünde bulundurarak, engelliliğe yol açan başta sağlık, eğitim ve istihdam olmak üzere kamusal hizmet sunumunun tüm yurttaşlara ücretsiz sunumu için siyaset yapacaktır. Engelliliğin en önemli nedenleri olan toplumsal önyargılar, yoksulluk, aile içi şiddet, şiddet ve savaşla mücadele HDP’nin engellilik siyasetinin temel perspektifidir.
· Aylık geliri yoksulluk sınırının yarısına kadar olan engellilerin gelirini bu düzeye yükselteceğiz. Engellilerin eğitim, sağlık ve sosyal politikalardan kaynaklı engellerini kaldırmak önceliğimiz olacaktır.
· Engelli emeğini değersizleştiren söylemle mücadele edilecektir. Engelli istihdamı için teşvikler geliştirecektir. Özel ve kamu alanında engellilerin istihdam kotalarını öncelikle belediyelerimizde dolduracaktır. Adalet, MEB ve Sağlık Bakanlıkları başta olmak üzere kotalarını doldurmayan kurumlarda engelli istihdamı için istihdam alanları önerilecektir.
· HDP, Engelli yurttaşların parti içinde, yerel ve genel yönetim organlarında temsili için HDP ilkelerinin gereğini yerine getirecektir. HDP’nin Engellilik siyaseti, HDP’de örgütlenen engelliler ve HDP dışındaki engelli STK’leri işbirliğiyle şekillenecektir. HDP Engelliler Meclisi oluşturulması için çalışma yürütecektir.
· Engelliliğin perçinlediği toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri nedeniyle HDP kadın engelli örgütlenmesine ayrıca önem verecektir. Kadın engelliliğinin tanınması, temsili ve sorunlarının çözülmesi yönünde çalışmalar derhal başlatılacaktır.
· HDP, her yıl Aralık ayı içerisinde “yönetiminde olan belediyelerde” “engelli erişilebilirliğine uyum denetimi” yapacaktır. Bir yıl içerisinde bu konuda ilerleme gösteren belediyeler belirlenecek ve kamuoyuna “Engelliler İçin Yaşanılabilir Kentler” listesi geliştirilecektir. Bir seçim döneminde bu konuda temel konularda ilerleme sağlayamayan belediye eş başkanları sonraki dönemlerde aday gösterilmeyecektir.
· HDP il ve büyükşehir belediyelerinde “Engellilik Daire Başkanlığı” ilçe belediyelerinde de konu ile sorumlu masaların oluşturulması sağlanacaktır.
· HDP belediyeciliğinde imar ve kentteki yapı revizyonu “evrensel tasarım ilkesi” esas alınarak yapılacaktır. Yeni düzenlemeler engellere son veren ve tüm toplum kesimlerine hizmet sunan bir yaklaşımla gerçekleştirilecektir. Bunu sağlamak amacıyla belediye imar karar alım süreçlerine engellilerin istihdamı dahil birçok önlem alınacaktır.
· HDP, Birleşmiş Milletler’in imzalayıp onayladığı “Engelli Haklarına İlişkin Sözleşmenin” geliştirilip uygulanması için siyaset yapacaktır.
· Engellilik durum tespitine ilişkin tıbbi süreçlerin ve rapor sorunlarının aşılması amacıyla konu ile ilgili AB müktesebatı uyumu için öneriler TBMM’ye sunulacaktır.
· OHAL KHK’leri ile ihraç edilen 2.000’e yakın engellinin yaşam koşullarının araştırılması amacıyla TBMM’ye araştırma önergesi verilecek, HDP il örgütlerinin ihraç engelliler ile dayanışması için gerekli çalışmalar başlatılacaktır.
· Engelli Hakları ihlallerinin takibi ve raporlanarak kamuoyuna sunulması için gerekli çalışmalar başlatılacaktır.
· Engelli haklarına ilişkin farkındalığın arttırılması amacıyla basın ve sosyal medya çalışmaları başlatılacaktır.
· HDP, Eş başkanlar dahil HDP belediyelerinde çalışan tüm personele yönelik “BM Engelli Haklarına İlişkin Sözleşmesinin Belediye Alanında Uygulanabilirliği, Engelliler İçin Toplumsal Cinsiyet Farkındalığı, Engelliliğin Azaltılması Amacıyla Erişebilir Kentin Önemi” konularında her yıl seminer sunulacaktır. Bu seminerler online erişim ile kamuoyuna da açık tutulacaktır. Toplumun engelli algısında bir dönüşüm sağlanabilmesi amacıyla bir seferberlik başlatılacaktır.
· HDP Belediyelerinde Braille alfabesi ve işaret dili eğitimi almış yeterli sayıda personel istihdamı sağlanacaktır.
· HDP belediyeleri kapsamındaki tüm park, bahçe ve genel amaçlı salonların erişilebilir olması için gerekli çalışmalar başlatılacaktır.
· HDP belediyeleri kapsamında ikamet eden engellilerden mayın veya savaş mağduru olanlara yönelik belediyelere ait arazileri bedelsiz işletme imkanı sağlanacaktır. Engellilerin kendi emeğiyle ürettiği ürünleri engelli emeği kooperatiflerinde kamunun hizmetine sunulacaktır.
· HDP birlikte, eşit ve özgür yeni yaşamın partisidir. Engelliler dahil toplumun tüm ezilenleri ile birlikte yaşama kültürünü oluşturabilmek için engelleri birlikte aşacağız. Engellilerin özne olduğu, sözünü kurduğu bir politika ile engelleri ortadan kaldıracağız.
· Engellilerin mücadelesi tam da bir demokrasi mücadelesidir. HDP’nin demokratik mücadelesinde noksan kalmış engellilik siyasetini tamamlamak üzere tüm engellileri HDP’de siyaset yapmaya davet ediyoruz.
14 Ocak 2018