Halkların Demokratik Partisi Genel Merkezi, Başbakan Erdoğan hakkında, TCK'nın 216. maddesi uyarınca halkı kin ve düşmanlığa tahrik ve aşağılama ve TCK'nın 125. maddesi uyarınca hakaretten suç duyurusunda bulundu.

Star TV ve NTV'de ortak yayınlanan "Adaylar Konuşuyor" adlı programda cumhurbaşkanı adayı olarak katılan Recep Tayyip Erdoğan'a 2 Ağustos'ta İzmir'de düzenlenen mitingte yaptığı konuşmada HDP Eş Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Adayı Selahattin Demirtaş ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu hakkında sarfetmiş olduğu "Kılıçdaroğlu sen Alevisin ben Sünni. Bunu söyle. Demirtaş sen de Zazasın. Bunu söylemekten korkma" sözleri hatırlatılmıştı. Erdoğan "Benim için neler söylediler. Çıktı bir tanesi Gürcüdür diyen oldu, çıktı bir tanesi afedersin çok daha çirkin şeylerle Ermeni diyen oldu" ifadelerini kullanmıştı.

HDP, bu ifadeler üzerine Başbakan ve Cumhurbaşkanı adayı Erdoğan hakkında suç duyurusunda bulundu. HDP gerekçesini şu şekilde açıkladı:

"1- 05.08.2014 tarihinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ulusal yayın yapmakta olan Star TV ve NTV kanallarının ortak yayını olan "Adaylar Konuşuyor" adlı programa 12. Dönem Cumhurbaşkanlığı adaylığı vesilesiyle Başbakan ve Cumhurbaşkanı Adayı sıfatları ile katılım sağlamıştır.

2- İlgili televizyon programında Recep Tayyip Erdoğan'a 02.08.2014 tarihinde Cumhurbaşkanlığı adaylığı için gerçekleşen İzmir mitinginde Halkların Demokratik Partisi Eş Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Adayı Selahattin Demirtaş ve Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu hakkında sarfetmiş olduğu “Kılıçdaroğlu sen alevisin ben sünni. Bunu söyle. Demirtaş sen de Zazasın. Bunu söylemekten korkma.” sözleri hatırlatılmıştır.

3- Sorulan soru üzerine Recep Tayyip Erdoğan "Benim için neler söylediler. Çıktı bir tanesi Gürcüdür diyen oldu, çıktı bir tanesi afedersin çok daha çirkin şeylerle Ermeni diyen oldu" ifadelerini kullanmış ve toplumun geniş kesimlerince izlenen televizyon kanallarında açıkça toplumsal barışı zedeleyici ve kutuplaşma yaratıcı söylemlerde bulunmuştur.

4- 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun (TCK) "Halkı kin ve düşmanlığa tahrik ve aşağılama" başlığıyla düzenlenen 216. maddesi toplumda bu şekilde kutuplaşma yaratıcı ve nefret suçu niteliğindeki söylemleri suç olarak düzenlemiştir. TCK 216/1 maddesine göre "Halkın sosyal sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge farklılığı bakımından farklı özelliklere sahip bir kısmını diğer bir kesim aleyhine kin ve düşmanlığa alenen tahrik eden kimsenin" bu davranışı kamu güvenliği açısından açık ve yakın bir tehlike oluşturması halinde eylem 1 yıl - 3 yıl arası olmak üzere cezalandırılmaktadır. Bununla beraber ilgili maddenin 2. fıkrası ise "Halkın bir kesimini, sosyal sınıf, ırk, din, mezhep, cinsiyet veya bölge farklılığına dayanarak alenen aşağılayan kişi, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır." şeklinde düzenlenmiştir.

5- Başbakan ve Cumhurbaşkanı Adayı sıfatlarıyla Recep Tayyip Erdoğan'ın sarfetmiş olduğu sözlerin toplumun geniş bir kesiminde kanaat oluşturacağı ve kanunda belirtildiği gibi halkın bir kesimini diğer bir kesim aleyhine kin ve düşmanlığa tahrik edeceği aşikardır. Şüphesiz ki geçmişte bu madde kapsamında sarf edilmiş olan sözler sonucu tarihimizde acı katliamlar ve toplumsal travmalar yaşanmıştır.

6- TCK'nin "Hakaret" suçunu düzenleyen 125. maddesine göre "Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir." bununla beraber aynı maddenin 4. fıkrası ile ise hakaretin alenen işlenmesi halinde cezanın altıda bir oranında artırılacağı düzenlenmiştir. Recep Tayyip Erdoğan'ın Ermeniliği "çirkince bir şey" olarak tanımlaması Ermeni toplumunun onur, şeref ve saygınlığını zedeleyici ve bir topluluk olarak Ermenileri rencide edici niteliktedir ve ilgili söylem bu yönüyle de suç teşkil etmektedir.

7- Türkiye'nin de kurucu üyeleri arasında bulunduğu Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) e göre "Bir şahsa veya mülküne karşı işlenen herhangi bir suçun kaynağı, o kimsenin ırkı, rengi, etnik kökeni ya da uyruğu, dini, cinsiyeti veya cinsel yönelimi, cinsiyet kimliği, yaşı, fiziksel veya zihinsel engelleri yahut buna benzer bir durum ile ilgili ise , bu suç nefret suçudur." Genel bir ifadeyle nefret suçu; ötekinin gerçek ya da varsayılan nitelikleri nedeniyle uğramış olduğu her türlü zarardır . Yani, mağdurun şahsının değil, temsil ettiği varsayılan niteliklerinin cezalandırıldığı durumdur.

8- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)'nin nefret suçlarına ilişkin emsal teşkil edecek pek çok kararında görüleceği üzere nefret suçu teşkil eden söylemlerin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ile korunan "ifade özgürlüğü" hakkının kapsamında olmamakla AİHM, saldırgan olduğu düşünülen bu tür söylem ve ifade biçimlerinin AİHS'e aykırı olduğu kanaatindedir. AİHM "belirli birey ve grupların onurunu kırabilecek" söylemleri "nefret söylemi" olarak ele almaktadır.

9- Avrupa Konseyi’nin Bakanlar Komitesi tarafından yayınlanan “nefret söylemi” konulu 97(20) sayılı Tavsiye Kararı’nda bu kavram şu şekilde tanımlanmıştır: "“Nefret söylemi” kavramı, ırkçı nefreti, yabancı düşmanlığını, Yahudi düşmanlığını veya azınlıklara, göçmenlere ve göçmen kökenli insanlara yönelik saldırgan ulusalcılık ve etnik merkezcilik, ayrımcılık ve düşmanlık şeklinde ifadesini bulan, dinsel hoşgörüsüzlük dâhil olmak üzere hoşgörüsüzlüğe dayalı başka nefret biçimlerini yayan, kışkırtan, teşvik eden veya meşrulaştıran her türlü ifade biçimini kapsayacak şekilde anlaşılacaktır."

10- Türkiye'nin de taraf olduğu Birleşmiş Milletler'in Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi'nin 20’nci maddesinde, “ayrımcılığı, düşmanlığı veya şiddeti kışkırtan her türlü ulusal, ırkçı veya dinsel nefret savunusu"nun kanunla yasaklanacağı belirtilmiştir.
Tüm bu açıklamalar muvacehesinde, Recep Tayyip Erdoğan'ın toplumda ayrışmayı sağlayıcı, halkı kin ve düşmanlığa tahrik eder ve aşağılar nitelikteki nefret söylemleri sarsıcı boyutlara ulaşmıştır."

HDP, Erdoğan'ın sözlerinin aynı zamanda uluslararası anlaşmalar gereğince de nefret söylemi içerisinde tanımlandığını hatırlattı ve Erdoğan hakkında kamu davasının açılmasını talep etti.

07.08.2014