İzmir Milletvekilimiz Ertuğrul Kürkçü, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Milli Savunma Bakanlığı bütçesi üzerine değerlendirmelerde bulundu. Kürkçü, şöyle konuştu:
Daha önceki yıllara nispetle askerî harcamalarda çok büyük bir artışa gittiğini görüyoruz. Bu Türkiye için bir imkân değil, bir sorun olarak gözüküyor. Askeri harcamalar hiçbir zaman, hiçbir yerde toplumun üretken faaliyetini desteklemez. Tüketen, yerine hiçbir şey koymayan, halkın ve toplumun tasarruflarından götüren harcamalardır. Bu açıdan sürekli olarak sorun yaratan harcamalardır. Bu harcamaların böyle olağanüstü artışını bize izah edebilecek geçerli sebeplere ihtiyacımız var. Örneğin, bir istila tehdidi böyle bir geçerli sebep olabilir. Uluslararası bir askeri ambargoyla karşı karşıya kalma, dış tecavüz ve benzeri meseleler bunları düşünülebilir kılar. Ancak bunları mazur gösterecek herhangi bir tehdit artışı yok.
Tanklar, toplar Gülencilerle birlikte gitmedi
Tehdit algılarından bir tanesi Fethullah Gülen terör örgütünün yarattığı sorunlar. Ancak sizin ortaya koyduğunuz delillere bakarak bu kalkışmanın tamamen bastırıldığını, bu unsurların saf dışı edildiğini ve bunların kontrolündeki bütün silahların ve askerî birliklerin geri alındığını, bunların Silahlı Kuvvetlerden temizlendiğini görüyoruz. Yani onlarla birlikte tanklar, toplar, tüfekler, gemiler, füze savunma sistemleri, uçaklar, helikopterler gitmiş değil. İkincisi, DAİŞ’le mücadele. DAİŞ’le mücadeleye ayrılan kaynakların son derece sınırlı olduğunu biliyoruz. Suriye için de yapılan harekâtın boyutlarının öngörülen harcamalarla telafisi mümkün olduğu kanısında değiliz. Geriye kalıyor PKK’yle sürdürülen çatışma. Bu çatışmanın boyutları askeri boyutlarla ölçülemeyecek kadar sert ve şiddetli. Tükettiği insan kaynakları, tükettiği iktisadi kaynaklar, kültürel kaynaklar bakımından Türkiye'nin karşı karşıya kaldığı en ciddi mesele.
28 Şubat Deklarasyonundan vazgeçilmesinin sebebi 7 Haziran sonuçları
28 Şubat 2015’te bir çözüm deklarasyonu Hükûmetiniz ile Halkların Demokratik Partisi temsilcilerinin katıldığı bir toplantıda, Dolmabahçe’de deklare edildi. Şimdi, bunun terk edilişi ve kaynakların çatışmaya tahsisine dair, ne toplum ne Meclis ne çeşitli politik güçler yeterince bilgilendirilmiş değil. Apansız başlayan bir çatışma süreciyle karşı karşıya kaldık.
Bu çok büyük ölçüde bizim tarafımızdan 7 Haziran 2015 seçimlerinin sonuçlarıyla ilişkilendirilmektedir. Çünkü bu seçim sonuçlarıyla birlikte iki şey ortaya çıktı. Birincisi, çözüm yanlısı politik güçlerin toplumsal destek görmekte olduğu. Ama öte yandan bu çözümü geçersiz sayan Hükûmet partisinin toplumdaki desteğinin düşmüş olduğu.
Hükümet kurulmayışından doğan boşluk savaşa tahvil edildi
Ne yazık ki 7 Haziran sonrasında Hükümet kurulmayışı sonucunda ortaya çıkan boşluk, savaşa tahvil edildi ve biz bugüne geldik. Eğer bütün bu kaynakların böyle kullanılmasının biricik sebebi bu ise o zaman dönüp Meclisin ve Hükûmetin bu 2013, 2014, 2015 varsayımlarına bakması lazım. Elde kanun var, bu kanunun niçin icra edilmediğine bakması lazım.
Davutoğlu’nun açıklamaları sonrası Suriye Türkiye’nin bir meselesi oldu
Hatırlayın, sıfır sorun politikasından bugüne geldik ama sıfır sorun politikasının orta yerinde Başbakan Ahmet Davutoğlu, Suriye’de ortaya çıkan toplumsal hareketlerin sonucunda iç çatışmanın bir tarafıyla kendisini, Hükûmeti yan yana koyarak öbür Hükûmeti devirmek üzere girişilen faaliyetlerin yanında yer aldığını ifade etti. Sadece bununla kalmadı, “Emevi Camisinde namaz kılacağız, Şam’a gideceğiz” dedi. O günden beri Suriye Türkiye'nin bir meselesi oldu.
Satın almak istediğiniz füze sistemleri Kürtlerin elinde bulunmuyor
Suriye meselesi sadece ve sadece Suriyeli Kürtlerin kendi kendilerini yönetme iradesiyle IŞİD’le savaşarak yaşadıkları topraklar üzerinde öz yönetim ilan etmeleriyle ilgili değil. Bu, aynı zamanda Türkiye ile Şam rejimi arasında ilan edilmemiş bir çatışmanın doğmuş olmasıyla ilgili. Çünkü satın almak istediğiniz füze sistemleri Kürtlerin elinde bulunmuyor. Bu, olsa olsa Suriye’de olabilir, bilmiyorum var mı, Irak’ta olabilir. O zaman, demek ki bunu PKK’yle savaş, terörle mücadele rasyonalitesiyle de açıklamak mümkün değil.
Ölen de, öldürülen de yurttaşlarımız
İkincisi, bu savaş bizim kanaatimizce rasyonel değil çünkü içeride kendi yurttaşlarına yönelik bir çatışma yürütmektedir Türkiye Hükümeti. Ölen, öldürülen, takip edilen, hapsedilen, hayatları ellerinden alınan insanlar da, onları takip edenler de devletin siyaseti sonucunda ortaya çıkmış olan bir çatışmanın iki tarafında yer alan yurttaşlarımızdır. Bir hükümetin en önemli başarısı, yurttaşlarının bir bölümünü tenkil ve tediple meseleyi ortadan kaldırma olamaz. Kaldı ki yakın tarih ve bu Meclis çatısı altında yapılan analizler bunun böyle gerçekleşemeyeceğini bize gösteriyor. O nedenle, buraya tahsis edilen kaynaklar da aslında başka türlü değerlendirildiğinde, bu kadar büyük bir savunma ve savaş giderine ihtiyaç olmaz.
İç ve dış politikada yanlış teşhislerin sonucunu yaşıyoruz
Dolayısıyla hem iç politikada hem dış politikada konulan yanlış teşhisler, Türkiye’nin kendisini komşuları için dominant yönetici, hâkimiyet tesis edici bir güç olarak ifade etmesiyle birlikte ortaya çıkan bir dizi gerilimin sonucunu yaşıyoruz. Bu, öte yandan abartılmış askerî tehditler olarak karşımıza çıkıyor.
Bu hatalı iç ve dış politikanın sonucu, Türkiye’de çatışmanın süreğen hâle gelmesi, komşularla daimî sorunlar yaşamak ve bütün bunların gerisinde içeride çözülememiş Kürt meselesinin, komşularımızda Birinci Dünya Savaşı sonrasında 4’e bölünmüş bir toplumun, her bir komşuda yaşarken karşı karşıya kaldığı politik meselelerin Türkiye’nin o devletlerle meselesi hâline dönüşmesi. Bugün Irak’la mesele dediğimiz şey güney Kürtlerinin, Suriye’yle mesele dediğimiz şey batı Kürtlerinin, İran’la mesele dediğimiz şey doğu Kürtlerinin, Türkiye’deki iç çatışma dediğimiz şey kuzey Kürtlerinin altında yaşadıkları devletlerle karşı karşıya kaldıkları meleseler.
Türkiye tanzim edici bir rol üstlenebilirdi
Türkiye, burada aslında bir çözüm modeli ortaya koyarak uzun vadede bütün bu devletler karşısında da kendisine tanzim edici bir rol üstlenebilirdi. Fakat ne yazık ki bunu yapmadık, bunu tercih etmedik. Çünkü bu, öyle görülüyor ki bir devlet siyaseti olmaktan çok hükûmet partisinin istikbal siyaseti olarak gözüktü ve bir anda Türkiye bu siyasetin peşinde sürüklenmeye başladı.
Türkiye bir ittifaksızlaşma süreciyle karşı karşıya
Bunun yol açtığı diğer sonuçlar arasında Türkiye’nin şimdi bir ittifaksızlaşma durumuyla karşı karşıya kalması var çünkü bu hatalı iç ve dış siyaset öte yandan sadece bölgesel değil, küresel siyasette de bazı sonuçlar yaratıyor.
Nereye dönsek tehditle karşı karşıyayız
Ben derim ki: Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri’yle ihtilafında yüzde 100 haklı bile olsa şu an içine girmiş olduğu açmazlar dolayısıyla bu çatışmayı, bu ihtilafı bir avantaja da dönüştürecek durumda değil. Çünkü sonuç olarak, öylesine bütün komşularla çatışan bir konumdayız ki nereye dönsek orada sadece bir imkân değil, aynı zamanda ondan daha yüksek bir tehditle karşı karşıyayız.
Bu manada, Rusya’dan beklenilen katkıyı, Şanghay İşbirliği Örgütünün NATO’ya alternatif ya da Avrupa Birliğine alternatif olabileceği hayallerini, mantıklı kurmaylar paylaşmazlar. Fakat kamuoyunda bunun ne kadar kuvvetle dalgalandırıldığı ve kamuoyu algısının nasıl böyle kurulduğu belli. Partimiz, askerî tehdit yaratan bütün uluslararası paktlardan, uluslararası askerî anlaşmalardan, hegemonyacılıktan, istilacılıktan uzak durulmasını savunan bir programa sahip.
NATO’yla ittifak çıkar çatışması mı?
Türkiye’nin sol muhalefeti, sosyalist hareket, Türkiye’nin NATO’dan çıkmasını sadece bugün değil, NATO kurulduğu günden beri savunageldi. Ama NATO’yla ihtilaf hakikaten bir egemenlik, bağımlılık ihtilafı mıdır? Yoksa bölgesel hâkimiyet iddiası bakımından farklı çıkarların çatışması dolayısıyla mıdır?
NATO’yla hesaplaşılacaksa önce Gladyo tasfiye edilmeli
Eğer Türkiye’de NATO’nun topluma verdiği çok önemli bir zarar varsa o da NATO Anlaşması’nın gizli bir maddesinin NATO’ya üye olacak bütün devletlerin sivil yurttaşlarından kurulan bir antikomünist örgüt ihdası mecburiyetidir. Türkiye bu örgütü kurmuştur ve bu örgüt soğuk savaş sona erdikten sonra bütün öteki ülkelerde tasfiye edilirken Türkiye’de tasfiye edilmemiştir. Türkiye’nin derununda bu NATO örgütü yaşayagelmektedir. Kim tarafından kontrol edildiğini ben şimdi bilmiyorum ama bütün 1960’lar, 1970’ler, 1980’ler bu örgütün haklarımıza karşı açtığı savaşla geçti. O yüzden NATO’yla meseleyi çözecek, NATO’yla hesap göreceksek buradan başlamayı tavsiye ediyorum. Hükûmet bu gizli örgütü, gladyoyu tasfiye yönünde kollarını sıvarsa işte o zaman hakikaten NATO’yla ciddi bir tartışma yapıyor demektir.
NATO'suz yaşanır
Beri yandan, NATO’suz yaşanır; NATO üyesi olmayan Avrupa ülkeleri var, NATO’yla çeşitli zamanlarda askerî ittifakını askıya almış olan ülkeler var, geri dönüşler var. Türkiye böyle bir opsiyonu hakikaten değerlendirecekse o zaman Türkiye’ye lazım gelen, artan savaş politikaları, artan militarizm değil, yurttaşlarıyla uzlaşma, yeni bir uzlaşma kapısı açma, askerî harcamalarını minimize etme, bunun yanında bütün komşularıyla barışçı ilişkiler kurabileceği bir dış siyaseti benimsemek olabilir.
Biz bütün bu nedenlerle, bu askerî harcamaların bir oldubitti olarak, “Ya, böyle öngördük, böyle olacak” yerine geniş ve yaygın bir iç ve dış politika tartışmasını bütün toplumda yaparak halledilmesini isteriz. Sonuçlarla değil sebeplerle ilgilenmeyi öneriyoruz.
Sizin "terörist" dedikleriniz...
Doğrusu, Türkiye’deki çatışmayı inkâr edecek, bu çatışmanın insanların ölümüne, şiddete, çoğu zaman karşılıklı insanlığa karşı suçlara yol açtığını bilmezden gelecek değiliz. Fakat sonuçlarla ilgilenmemeyi, en önce sebeplerle ilgilenmeyi teklif ediyoruz.O nedenle 2015 Temmuzundan beri başlamış yeni çatışma sürecinin bir versiyonunu İçişleri Bakanlığının sunumunda da dinledik. İçişleri Bakanının bize anlattığı tabloya göre bu çatışma son “terörist” öldürülünceye kadar sürecek. Fakat hepimiz biliyoruz ki “terörist” dediğimiz insan ne doğduğu zaman teröristti ne de bundan belki de iki üç sene önce “terörist”ti. Örneğin partimizin önünün kapatılmış olması, milletvekillerimizin ve eşbaşkanlarımızın hapsedilmesi. Bütün bu çözüm olanaklarını Parlamentoda ifade etme yolunun kapatılmış olmasının aslında “terörist” dediğiniz insanların yani bir isyanda çareyi bulan insanların ortaya çıkmasına yol açtığını unutamayız. O yüzden, bir kere daha çözüm tartışmaları sırasındaki argümanları hatırlamayı herkese tavsiye ediyorum.
Vicdani ret hakkının tanınması pekala mümkün
Türkiye'nin bugün hem Avrupa Konseyi’yle düşmüş olduğu ihtilaf hem NATO ülkeleriyle girdiği ihtilafın en önemli boyutu Konseye 2004’te geri dönerken söz vermiş olduğu 12 işten sadece 1’ini, ombudsmanlık tesisini yerine getirmiş olması. Geri kalanların hiçbirini yerine getirmemiş olması. Geriye kalanlar arasında Milli Savunma Bakanlığını ilgilendiren en önemli mesele vicdani ret hakkının tanınması. Vicdani ret hakkının tanınması konusunda hiçbir adım atılmadığı gibi şimdi savaş ruhunun, militarizmin, erkeklik değerlerinin, kıyıcılığın yüceltildiği bir sosyal politik iklimde yaşıyoruz. Oysa Anayasa “vatan görevi” denilen şeyin askerlik mi, başka usullerle mi yapılacağını kanunla kayıt altına alınacağını söyler. Dolayısıyla Askerlik Kanunu’nda ve diğer buna bağlı olarak çıkarılacak kanunlarla birlikte vicdani ret hakkının tanınması pekala mümkündür. Böylelikle aslında toplumsal olarak gerekli olan fakat kimsenin buna verilen ücreti, işi yapmaya değer görmediği için yapılmayan pek çok toplumsal görev, askerliği değil de bunu seçecekler tarafından yerine getirilebilir.
Savaş hazırlığını haklı kılabilecek askerî ve politik argümanlar yok
Sonuç olarak bize sunulan bütçe, esasen bir savaş ve savaş hazırlığı bütçesidir. Bu savaşı ve savaş hazırlığını haklı kılabilecek askerî ve politik argümanlar yoktur. Bu Türkiye’deki iktidar mücadelesinin bir iç gerilime, bunun da bir bölgesel gerilime tekabül edeceği endişesi, dolayısıyla abartılmış tehdit algısıyla ortaya çıkmış olan ve bu askerî sınai kompleksin de sistematik olarak zorladığı bir bütçe kavrayışı olduğunu görüyorum.
MSB bütçesi, eğitim, çalışma, çevre bakanlıklarına aktarılsın
Bizim önerimiz, bu bütçede silahlanmaya ayrılan giderlerin buradan alınarak Çalışma Bakanlığı bütçesine, Millî Eğitim Bakanlığı bütçesine, Çevre Bakanlığı bütçesine aktarılması yönünde olacaktır.
22 Kasım 2017