Meclis'te görüşmelerine devam edilen torba yasadaki tütünle ilgili düzenlemelere ilişkin değerlendirmelerde bulunan milletvekillerimiz, düzenlemenin tütün üretimini yok edeceği uyarısında bulundu. TBMM Genel Kurulu'nda söz alan milletvekillerimiz Behçet Yıldırım ve Mahmut Toğrul şöyle konuştu:
Behçet Yıldırım:
Maliye Bakanı, bu tasarının ilk hâline ciddi bir tepki olunca tütün üreticisi açısından bir sıkıntı kalmadığını, üreticinin önündeki engellerin kaldırıldığını belirtti. "Üreticiler isterse kooperatif kurabilir, bu kooperatifler aracılığıyla sarmalık kıyılmış tütün üretimi ve ticareti yapabilir" dedi. Ancak sahada işler pek retoriğe uygun gitmiyor. Kooperatif geleneğinden yoksunuz. Ayrıca "Kooperatifler eliyle bunu satabilirsiniz" diyorsunuz ancak herhangi bir vergi oranı belirlemiyorsunuz. Bu konuda kamuoyuna da bir taahhütte bulunmuyorsunuz. "Kooperatif kurun, ben sizi teşvik edeceğim, çok cüzi vergilerle sizi destekleyeceğim" de diyemiyorsunuz. Siz kooperatif kurdunuz, üreticiden tütün aldınız ve bunu satacaksınız. Vergi oranı ne kadar? Muamma, cevap yok.
Üretici tütün ekiminden vazgeçecek
Yüksek vergiler geldiği zaman bunun piyasada diğer sigara markalarıyla rekabet şansı var mı? Yok. Büyük sigara firmalarının tekel hâline geldiği bir piyasada çok düşük vergiler olmadan, destek ve teşvik olmadan kooperatifler eliyle bu işin götürülmesi çok ama çok zor. Hem vergi oranlarındaki belirsizlik hem de makaronlara getirilen yüksek vergi ve zam nedeniyle sarmalık kıyılmış tütünü ucuza bulma koşulları sıfırlanıyor. Özü, sarmalık kıyılmış tütünün daha ucuza tüketiciye ulaşması engellenmiş olacak. Bu şekilde tüketici sarmalık kıyılmış tütünden vazgeçirilecek ve pazar bitirilmiş olacak. Sarmalık kıyılmış tütün üreticisi tütün ekiminden vazgeçirtilecek.
“Biz yerel üreticiyi destekleyeceğiz, vergi oranlarını çok cüzi seviyelerde tutacağız, kooperatiflere teşvik ve destek sözümüz var" diyorsanız Hükümet tütün üreticisine bu sözü versin. Bakan yapmıyorsa Adıyaman milletvekilleri halka buradan bu sözü versin.
Niyetiniz tepkiyi yumuşatmak
Destek olma anlamında bir niyetiniz olsa idi çok rahat bir madde ekleyip bunu yapabilirdiniz. Ama zamana yayarak, oluşacak tepkiyi yumuşatma eğilimindesiniz. Bu tasarının kanunlaşmasıyla beraber çok yoğun baskılarla, ceza tehdidiyle bu küçük esnaf iş yerlerini kapatmak zorunda kalacak. Bu ne demek? Sarmalık kıyılmış tütün pazarının son bulması demek. Yerli tütünün, sarmalık kıyılmış tütünün bir piyasası, bir tüketicisi oluşmuştur. Yapılan, bu pazarı sürece yayarak yok etmektir. Arzın önünü keserek talebi yabancı sigara markalarına yönlendirmeye çalışmak gibi bir durum var burada.
Tütün ithal eden bir ülke olacağız
Tütün yasaklamaları tarım politikasından bağımsız değerlendirilemez. Üretmeyen tüketen, dışarıya açık bir pazar hâline getiriyoruz ülkeyi. Nasıl et ithalatı varsa, saman ithal eden bir ülkeye dönüştüysek, aynı şekilde tütün ithal eden bir ülke olacağız. Sarmalık kıyılmış tütüne yasal bir güvence yaratamaz iseniz, sadece geleceği belirsiz kooperatif seçenekleriyle değerlendirirseniz, tütün üretimi zamanla yok olacak. Adıyaman daha da yoksullaşacak, daha da ırgatlaşacaktır.
Mahmut Toğrul:
Mevcut hâliyle bu yasanın geçmesi Adıyaman'da 100 yıllık bir geçmişi olan sarmalık kıyılmış tütünün tamamen yok olması demektir. Bu da tütün üreticileri ve ailelerini hesapladığımızda yaklaşık olarak 200 bin kişiyi olumsuz etkileyecektir. Tabii, buna aracılar, içiciler de eklendiği zaman bu oran daha da yüksek bir rakama tekabül etmektedir.
Vergide sınır tanımayan acımasızlık
Tütün üreticilerine, çiftçilere yönelik bu adaletsizlik kabul edilemez. Hükûmet, torba yasayla bir paketi 30 ile 50 kuruşa satılan makaronu bir anda tam 2,20 kuruş vergi koyarak âdeta vergide sınır tanımayan bir acımasızlık göstermiştir. Türkiye'de makaronu, kayıtlı olarak çalışan 8 fabrika üretiyor. Üretim, pazarlama ve satış maliyetleri eklendiğinde 30 kuruşluk makaron artık 3 liradan daha aşağıya satılamayacak. Kayıtsız tütün satışına da hapis ve para cezası geldiği için kimse 2 liraya açık tütün bulamayacak.
Uluslararası şirketlerin önü açılacak
Makaron üreten 8 fabrika aynı zamanda kayıtlı tütün de üretiyor. Kayıtlı tütün en düşük 4 lira, dolayısıyla kayıtlı tütün ve ÖTV'li makaronla bir paket sigara, en ucuz 8 liraya sarılabilecek. Bu torba yasayla yerel ve uluslararası büyük şirketlerin ve tekellerin önü iyice açılacak, küçük tütün üreticisi ve çiftçisi ezilecektir. Torba yasada yer alan düzenlemelerle tütün üreticisinin üretimi engellenecek, zaten kısıtlanmış olan hakları da ellerinden alınacak. Torba yasada hapis ve para cezaları ile ürettiği ürünün ancak maliyetini karşılayabilen ve geçinemeyen tütün üreticileri bir kez daha cezalandırılacak, yüksek vergiler ve kısıtlamalarla açık tütün üretimi tamamen bitirilecektir.
Halk yalnızlaşacak, fakirleşecek
Adıyaman, Bitlis, Batman, Muş gibi illerin geçim kaynağı tütündür. Son iki yıllık politikalar göz önüne alındığında bu torba yasa ile bölge insanın cezalandırılmasının ekonomik ayağı getirilmiş olmaktadır. Tütün dışında herhangi bir üretimi olmayan, insanların elinden bu imkân da alındığı zaman halk iyice yalnızlaşacak ve fakirleşecektir. Gelin bu bölgeye, bu illere bu kötülüğü yapmayın.
15 Kasım 2017