Nusaybin’de incelemelerde bulunmak üzere Meclis Başkanvekilimiz Mithat Sancar başkanlığında milletvekillerimiz ve PM üyelerimizden oluşan ve Nusaybin’e girişine izin verilmeyen heyetimiz adına Sancar il örgütümüzde bir basın toplantısı düzenledi. Sancar şunları söyledi:
Dün Mardin'e geldik. Milletvekili arkadaşlarım Pero Dündar, Ebru Günay ve il eşbaşkanlarımızla birlikte Nusaybin'de incelemeler yapmak üzere yola çıktık. Nusaybin'e gitmek üzere yola çıktık ancak Nusaybin girişinde polisler tarafından engellendik.
İçişleri Bakanı bizzat bizim şehre girmememiz yönünde bir talimat vermiş
Polis yetkilileri bize güvenlik gerekçesi ile şehre girmemizin tehlikeli olduğunu söyledi. Valilik ile İçişleri Bakanlığı'nın bu konuda kesin talimatı olduğu belirtildi. İçişleri Bakanı bizzat bizim şehre girmememiz yönünde bir talimat vermiş. Bu oradaki görüşmelerimizden açıkça anlaşılıyordu.
Bakan ve heyeti için güvenli olan Nusaybin bizim için neden güvenli değil?
Gösterilen gerekçe Nusaybin'e havan mermilerinin düştüğü ve bizim güvenliğimizin tehlike altında olduğuydu yönünde. Ancak güvenlik açısından öne sürülen gerekçeler inandırıcı değil. Çünkü bizim Nusaybin girişinde beklediğimiz saatlerde, aynı saatlerde İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Mardin Valisi ve Kayyımı Mustafa Yaman ve beraberlerinde kalabalık bir grup Nusaybin'de incelemelerde bulunuyorlardı. Eğer bu kadar kalabalık ve üst düzey bir bir heyet Nusaybin'de incelemelerde bulunabiliyorsa bize güvenlik açısından sunulan gerekçeler inandırıcı değil. Onlar için var olan güvenlik bizim için neden yok oluyor? Onlar güvenli bir biçimde Nusaybin'de bulunabiliyorken neden bizim Nusaybin'de bulunmamız güvenlik açısından risk oluşturuyor?
Bizim halkla bir araya gelmemizi istemiyorlar, demek ki sakladıkları bir şey var
Bu sorulara kendilerinin de cevap veremeyeceklerini biliyorum. Kamuoyunu ikna etmek gibi bir kaygıları da yok. Buradaki amaç bizlerin Nusaybin'de inceleme yapmamızı engellemek, halkla doğrudan temas kurarak doğru bilgi almamızı engellemektir. Halkla doğrudan ilişki içinde sorunları yerinde görmemizi istemiyorlar. Demek ki bizden sakladıkları bir şeyler var. Demek ki bizim doğrudan gözlemlerimizden ve halkla temaslarımızdan ortaya çıkan bilgiler kendilerini rahatsız ediyor.
Burada yaşayanlar durumu canlarıyla, mallarıyla yaşıyorlar
Peki Nusaybin'de neden böyle bir inceleme yapmak istedik? Durum biliniyor. Kuzey ve Doğu Suriye’ye askeri operasyon başlatıldıktan sonra sınır bölgelerine havan mermileri düştüğü için can kayıpları yaşandı. Zaten her gün medyada haber olarak yapılıyor bu durum. Buralarda yaşayanlar bu gerçeği doğrudan görüyorlar, yaşıyorlar. Bu durumun canları ve mallarıyla bizzat içindeler, mağduru durumundalar.
Nusaybin'deki kriz masamız ile görüştük
Nusaybin'de yapmak istediğimiz görüşmeler engellenince bizlerde Nusaybin'de oluşturulan kriz masası ile Nusaybin girişinde bir tesiste görüşme yaptık. Bu kriz masasında belediye eşbaşkanlarımız, ilçe yöneticilerimiz ve belediye meclis üyelerimiz yer alıyor. Operasyon başladıktan kısa süre sonra Nusaybin'e roket mermilerinin düştüğü ve can kayıplarının yaşandığı medyaya yansıdı.
Nusaybin’i hedef alan roketlerin nereden atıldığına ilişkin ciddi soru işaretleri var
Bu roketlerin nereden geldiği konusunda çok ciddi soru işaretleri var. Sivil kayıpları zaten savaş sırasında bile mutlaka engellenmesi gereken bir durumdur. Silahlı tarafların sivil hayatlarını koruması gerektiği uluslararası hukukun kesin bir emridir. Cenevre Sözleşmeleri çok açık hükümler içermektedir. Öte yandan devletin de sivil kayıplarının önlenmesi konusunda hem iç hukuktan hem uluslararası hukuktan kaynaklı net hükümlülükleri vardır.
Sivil ölümlerini aydınlatmak devletin görevi ama bu konuda hiçbir girişim yok
Eğer sivil kayıplar yaşanıyorsa yerleşim yerlerinde bunun hangi nedenlerden kaynaklandığını aydınlatmak da devletin görevidir. Ama bizim yaptığımız görüşmeler, hükümet organlarının bu konuda hiçbir girişiminin olmadığı yönünde bir tablo ortaya çıkıyor.
Yani bugüne kadar Nusaybin'e kaç havan mermisi düştü, bu mermiler hangi taraftan geldi, hangi menşeide, üzerlerinde ne gibi yazılar var? Örneğin nereden kaynaklandığını gösteren yazılar var mı üzerlerinde? Bunlarla ilgili hiçbir bilgi kamuoyu ile paylaşılmıyor.
12 sivil yaşamını yitirmiş
Kriz Masası ile yaptığımız görüşmelerden edindiğimiz bilgiye göre bugüne kadar havan mermilerinin şehre düşmesi sonucu 11 insanımız hayatını kaybetmiş. Bir de ağır yaralı bir başka vatandaşımız tedavi altındayken hayatını kaybetmiş. Dolayısıyla toplam 12 sivil insanımız bu havan mermileri sonucu yaşamını yitirmiş durumda.
Havan mermilerinin sınırın öte tarafından değil bu tarafından atıldığı yönünde yaygın bir şüphe var
Sadece Nusaybin'deki kriz masası ile değil, Kızıltepe de görüşmeler yaptık. Mardin'deki yaralı yakınları ile de görüştük. Şunu çok açık söyleyeyim; Nusaybin'de halkta çok yaygın bir şüphe var; bu mermilerin sınırın öte tarafından değil bu tarafından atıldığına dair çok sayıda görüş dinledik. Bu yönde insanların şüphelerinin giderilmesi gerektiği çok açık ortada.
Hükümet havan mermilerinin menşeini tespit etmek zorunda
Eğer gerçekten bu şüpheler doğruysa zaten ortada çok vahim bir durum vardır. Uluslararası hukuk açısından da, iç hukuk açısından da çok ağır bir suç söz konusudur. Eğer böyle bir durum iddia ediliyorsa devlet yetkilileri, hükümet güçlerinin o zaman yapmaları gereken başka işler vardır. Bunların başında da mutlaka bu havan mermilerinin menşeini tespit etmek gelir.
Hükümete soruyoruz: Nusaybin'de düşen mermilere ilişkin delil toplandı mı?
Ama yine Nusaybin'den çıkmış, Nusaybin'i terk etmiş insanlarla yaptığımız görüşmelerden anlıyoruz ki bu düşen mermilerle ilgili hiçbir delil toplama çalışması yapılmamış. Biz bu şüpheleri, halktan dinlediğimiz bu bilgileri doğrudan doğruya hükümete soru olarak yöneltiyoruz: Nusaybin'de düşen havan mermileri ile ilgili delil toplama işi yapıldı mı? Yapıldıysa ortaya çıkan sonuç nedir? Şimdiye kadar yapılan inceleme ve varsa başlatılan soruşturmalardan herhangi bir veriye veya sonuca ulaşıldı mı? Eğer incelemeler ve soruşturmalar yapıldıysa ulaşılan sonuçlar nelerdir? En başta Nusaybin halkı bu soruların cevabını bekliyor. Sadece Nusaybin halkı değil bütün bölge halkı bütün kamuoyu bu soruların cevabı duyma hakkına sahiptir. Altını tekrar çiziyorum burada yükümlülük sorumluluk açık bir biçimde hükümetin üzerindedir. Buradaki devlet yetkilerinin üzerindedir.
AKP milletvekilleri için güvenli olan Nusaybin, bizim için neden güvenli değil?
Nusaybin’e güvenlik gerekçesiyle sokulmadık. Ama Mardin Valiliği'nin internet sitesine baktığımızda önceki gün de Mardin Valisi beraberinde AKP’li milletvekilleri olduğu halde
Nusaybin’e girebiliyor. Onlar açısından neden bir güvenlik sorunu olmadığı gibi bir inançları var? Niye bu kadar kendileri açısından rahatken onlar, bizim oraya girmemiz bir güvenlik sorunu yaratıyor? Bu soruların cevabını halkımız bekliyor, Türkiye demokratik kamuoyu, dünya basını, kamuoyu bekliyor.
Çalışmalarımızı Kızıltepe ve Mardin'de de yürüttük
Nusaybin’e inceleme için sokulmamış olmamız bizim buradaki çalışmalarımızı yürütmeyeceğimiz anlamına gelmiyor. Nusaybin’e ilişkin birkaç bilgi daha vermem gerekiyor. Hayatını kaybedenlerin sayısının 12, yaralıların sayısının da 70 civarında olduğu söyleniyor. Biz Nusaybin, Kızıltepe ve Mardin’deki hastaneleri gezdik. Sadece Mardin Devlet Hastanesi'nde ağır yaralı bir yurttaşımızın tedavi altında olduğunu öğrendik. O yurttaşın da yakınları ile görüştük. Diyarbakır'a sevk edilen ağır yaralılar, ayakta tedavi edilen ve taburcu edilen yaralılar var.
Can güvenliği olmadığı için yaklaşık 30 bin Nusaybinli evlerini terk etmek zorunda kaldı
Nusaybinle ilgili bir çarpıcı bir gerçek daha var; Nusaybin kriz merkezimizin bize verdiği bilgi: Can güvenliği olmadığı için Nusaybin halkı evlerini terk etmek zorunda kalıyor. Nusaybin halkı Nusaybin’den çıkıyor. Bugüne kadar net bir rakam tespit edilememekle birlikte tahminen Nusaybin nüfusunun 3’te 1’i şehri terk etmiş durumda. Bu da aşağı yukarı 30 bin insan anlamına geliyor.
Nusaybin'i terk etmek zorunda kalanlar kaderlerine terk edilmiş
Bu insanlar nereye gidiyor? Bu insanlar barınma ve güvenlik ihtiyaçlarını karşılamak konusunda ne gibi zorluklarla karşılaşıyor? Devletin ve hükümetin bu konuda herhangi bir çalışması var mı? Bunları da sorduk. Görebildiğimiz kadarıyla insanlar kaderlerine terk edilmiş durumdalar. Araç bulan, imkan bulan, gidecek başka bir yer bulan aileler, kendi çabalarıyla şehri terk ediyor. Yine edindiğimiz bilgilere göre Nusaybin’i terk eden insanların bir kısmı Mardin’e, Kızıltepe’ye, Batman'a ve Nusaybin’in çevre köylerine gitmişlerdir. Nusaybin Kriz Masamız evlerini terk etme mecburiyeti hisseden insanlarımıza yardım etmek için bütün gücüyle çalışıyor.
Kızıltepe'de iki köy tamamen boşaltılmış durumda
Sadece Nusaybin’de kriz masamız yok. Kızıltepe’de de kriz masası oluşturduk. Orada da arkadaşlarımızla görüştük. Orada da ortaya çıkan tablo gerçekten çok kaygı verici. Kızıltepe de iki köyün tamamen boşaldığı bilgisi var. İki tane sınır köyü tamamen boşalmış durumda.
Kriz Koordinasyon Merkezlerimiz barınma ve diğer ihtiyaçlar için hazırlıklarını tamamladı
Kızıltepe Kriz Masamız ihtiyaç halinde barınma merkezleri oluşturmuş, bunların alt yapısını da kurmuş şu anda. İnsan barındırabilecek bir alt yapı oluşturmuşlar sadece barınma değil, insanların diğer ihtiyaçları için de çalışmalarını yürütüyorlar. Şu an Mardin’de de bir kriz koordinasyonumuz var. Bütün belediyelerimiz ve il ilçe örgütlerimiz kriz koordinasyon merkezlerinde insanlarımızın sorunlarını çözme konusunda çok önemli çalışmalar yapıyor.
Kriz masaları ve yardım inisiyatifleri hükümet güçlerini rahatsız ediyor
Ancak şunu da ilave edelim ve altını çizelim. Bizim belediyelerimiz ve il ilçe örgütlerimizin oluşturduğu kriz masaları ile mülki idare arasında herhangi bir bağlantı oluşturulamamış. Nusaybin Kriz Masamız kaymakamlığa defalarca yazı yazmasına rağmen kaymakamlık kriz masasıyla ortak çalışmaya yanaşmamış. Bırakın ortak çalışmaya yanaşmayı taleplere ve gönderilen yazılara cevap dahi yazmamış.
Halka yardım etmek isteyen sivil inisiyatifler emniyet ve mülki idare tarafından tehdit ediliyor
Şimdi başka ilçelerimizden daha da vahim haberler geliyor, bunların da takipçisi olacağız. Mesela bir ilçemizde -şimdi ismini vermeyelim, zor durumda bırakmayalım- oluşturulan yerel yardım inisiyatifi çalışmalarını durdurmak için tehdit aldığını söylüyor mülki idarelerden veya emniyet güçlerinden. Yani sivil yardım inisiyatifleri ve genel kriz masalarının çalışmaları hükümetin buradaki temsilcilerini rahatsız ediyor. Oysa burada yapılması gereken şey çok açık, halkın iradesiyle seçilen belediyeler var, halk için çalışmalarını yürüten kuruluşlar var. Hükümet organlarının görevi kendilerinin de bu çalışmaları desteklemesidir. İsterlerse belediyelerimiz buradaki mülki idarelerle işbirliği yapmaya hazırdırlar, insanların ihtiyaçlarını karşılamak ve sorunlarını çözmek konusunda.
Yaşanan yıkımların nedeni savaş politikalarıdır
Eğer bu şekilde devam ederse Nusaybin başta olmak üzere sınır boyundaki diğer ilçe ve yerleşim yerlerinde de yoğun göçlerin başlayacağı ve devam edeceği anlaşılıyor. Bütün bunların sebebi savaş politikalarıdır. Savaş, sınır ötesi operasyon olarak adlandırılıyor ama sadece sınır ötesinde büyük acılar, yaralar yaratmakla kalmıyor, sınırın berisinde de aynı şekilde yıkımlara neden oluyor.
Bu operasyonun ülkeye ve bölgeye barış, huzur getirmesi imkansız
Bu saydığımız yıkımlar doğrudan fiziksel ve insani yıkımlardır. Ama bunun ötesinde siyasi yıkımlar da söz konusudur. Bu askeri operasyonun bu ülkeye ve bölgeye barış, huzur getirmesi imkanı yoktur. Tam tersine sorunları derinleştirecektir. Bu operasyon daha da derin çatışma kaynaklarını yaratacaktır ya da var olan çatışma kaynaklarını daha da derinleştirecektir. Barışı, demokrasiyi, huzuru daha da uzaklaştıracaktır bu topraklardan.
Hiçbir iktidar savaş politikalarıyla varlığını sürdüremez
Tekrar söylüyoruz; savaş hiç bir şekilde çözüm olamaz; savaş politikaları ile herhangi bir başarı elde etmiş herhangi bir yönetim göremezsiniz. Hiçbir iktidar savaş politikalarıyla varlığını sürdüremez.
Bu savaş aynı zamanda içeride demokrasi güçlerini hedef alıyor
Öyle anlaşılıyor ki bu askeri operasyon aynı zamanda içeride demokrasi güçlerini de hedef alan kapsamlı bir plan eşliğinde yürütülüyor. Yani içeride demokrasi dinamiklerini bastırmak aynı zamanda çatışmayı derinleştirmek, kutuplaşmayı keskinleştirmek gibi bir hedefi var bu politikaların.
İktidarın bu politikalarla kendini kurtarma hesabı son derece yanlıştır
Hükümetin bu politikalarla varabileceği bir yer yoktur. İktidarın bu politikalarla kendini kurtarma hesabı da son derece yanlış bir hesaptır. Eğer iktidar gerçeklerle bağını tamamen yitirmemişse yapması gereken şey bu operasyonu derhal durdurmaktır.
Operasyon durmalı diyalog başlamalıdır
Bu operasyon durdurulduktan sonra atılması gereken adım diyalogdur, müzakeredir. Demokratik siyaset zemininde çözüm arayışıdır. Bunun için Türkiye'de şartlar müsaittir. Yani eğer iktidar bu operasyondan, savaş politikalarından, güvenlikçi anlayıştan vazgeçerse diyalogla, demokrasi ile toplumun bütün kesimlerini kapsayan demokratik siyaset yöntemleriyle çözüm yaratmak mümkündür. HDP olarak biz bu konuda her zaman hazır olduk, şimdi de hazırız, bundan sonra da hazır olacağız.
Hükümetin oyunlarına rağmen duruşumuzdan, çözüm arayışımızdan vazgeçmeyeceğiz
Eğer savaş politikalarında ısrar edilirse savaşa karşı duruşumuzdan da asla vazgeçmeyeceğiz. Çözüm, demokratik siyaset alanında durmakta nasıl ısrar ediyorsak hükümetin bütün başka oyunlarına rağmen duruşumuzdan asla vazgeçmeyeceğiz. Halkımızla iç içe olmaya, çözüm aramaya devam edeceğiz. Hem buradaki insani sorunlara hem sınır ötesindeki insani sorunlara hem buradaki hem sınır ötesindeki siyasi meselelere çözüm arayışımızı bir an bile aksatmayacağız, durdurmayacağız.
Barış isteyen bütün vicdanlı insanların birlikte hareket etmesi gerekiyor
Burada sadece bizlere görev düşmediğini söylememe gerek yok. Bu savaş politikaları Türkiye’nin tamamını esir alma gibi bir hedefe sahiptir. Türkiye'de demokrasi güçlerinin, muhalefetin tamamını esir almaya, rehin almaya, susturmaya yöneliktir. Bu politikaların durması için barış isteyen bütün vicdanlı insanların birlikte hareket etmesi, tutum alması ve dayanışmayı ortak çalışmayı büyütmesi lazım.
Nusaybinliyim ama Nusaybin’e giremiyorum
Nusaybinle ilgili çalışmalarımız devam edecek. Şu kadarını da bilginize sunmam gerekiyor; dün Nusaybin’e saat 11:00 civarında gitmeye çalışmıştık. Engellendik ve biz de Kızıltepe ve Mardin’e döndük. İlginç olan şu: Ben Nusaybin'de doğdum, büyüdüm. Qamişlo’da akrabalarım var. Çocukluğumda Qamişlo’ya yürüyerek gidip gelen biriydim. Ama şimdi Nusaybin’e, doğduğum, büyüdüğüm şehre gidemiyorum. Üstelik Qamişlo da savaş bölgesi durumunda. Benim açımdan insani olarak bunun ağır bir duygu olduğunu söylemem gerekiyor.
Neden milletvekillerimizin ilçeye girmesinden bu kadar korkuluyor?
Benden de daha ağır olanı Pero Dündar’ın durumudur. Düşünün Pero Dündar vekilimizin ailesi hala Nusaybin’de yaşıyor. Dün Nusaybin girişinde emniyet yetkilileri ile diyalogda iken Pero Dündar kendisinin Nusaybin’e gidip aile fertlerini almak istediğini söyledi. Pero Dündar ben Nusaybin’e gireceğim bir milletvekili olarak değil bir insan olarak girip ailemi alıp geleceğim dedi. Emniyet yetkilisi buna cevaben buna dahi izin veremeyeceklerini, talimatın kesin olduğunu söyledi. Hatta biz getirelim ailenizi dediler.
Neden milletvekillerimizin ilçeye girmesinden bu kadar korkuluyor? Pero Dündar arkadaşımız milletvekili olmasa Nusaybin’e girecekti ailesini görecekti. Daha güvenli bir yere taşınma isteği varsa yardımcı olacaktı. Ama milletvekili olduğu için dün Nusaybin’e giremedi.
Hükümet'ten görüştüğümüz isimler çözüm bulmaya çalışacağını söyledi ancak henüz cevap gelmedi
Dün akşam ben yine hükümet nezdinde girişimlerde bulundum. Bu durumun ne kadar anlamsız, saçma olduğunu anlatmaya çalıştım. Milletvekillerinin Nusaybin’e girişinin engellenmesini kendilerinin de kamuoyuna açıklayamayacaklarını söyledim. "Bir çözüm bulmaya çalışacağız" şeklinde cevap aldım. Eğer olumlu cevap gelseydi bugün sabah 09:00'da aynı heyet Nusaybin'e gidecektik, taziyelere katılacaktık.
Sadece inceleme yapmamız değil akrabalarımızın taziyelerine katılmamız engelleniyor
Roketlerin düşmesiyle yitirdiğimiz insanlarımızın bir kısmı bizim doğrudan doğruya tanıdığımız hatta akrabalık bağımız olan insanlar. Taziyelerine katılacaktık ama bu da engellendi. Hiç olmazsa bugün sabah 09:00 gibi gidelim dedik, gece 10:00-11:00'e kadar girişimlerimiz devam etti, Ankara ile görüştük. Ama Mardin Valiliği gece 12:00 civarında kararın değişmediğini, güvenlik açısından sıkıntı olduğunu, Nusaybin'e giremeyeceğimizi iletti.
Hakikati bastırabilecek bir yöntemi hiçbir zulüm iktidarı, hiçbir baskıcı anlayış icat edememiştir
Bizim Nusaybin'e girişimizin engellenmesi Nusaybin'de yaşananların dünyaya duyurulmasını elbette engelleyemez. Elbette hakikatler ortaya çıkacaktır. Konuşmam boyunca sorduğumuz soruların cevapları ortaya çıkacaktır. Savaşların ilk kurbanı hakikatlerdir, çünkü yalanlar dolaşıma sokulur. Benim çok sevdiğim romanlardan birinin adıdır, Begley'in Savaş Yalanları. Sayısız roman, sayısız kitap yazılmıştır. Savaşlarda ilk hedef alınan insan hayatı kadar hakikatin kendisidir de. Ama bugüne kadar hakikati bastırabilmiş bir yöntemi hiçbir zulüm iktidarı, hiçbir baskıcı anlayış icat edememiştir. Hakikati bastıracak yöntem icat edilmemiştir. Hakikat ortaya çıkar. Bir tek kişi bile haykırsa o hakikat dalga dalga yayılır. Hakikatin ortaya çıkmasının sonuçları da vardır. Bu iktidar hakikati gizleyerek sorumluluktan kurtulacağını sanıyorsa yanılıyor. Yanıldığını anlamak için de dönüp tarihe bakması yeterlidir.
13 Ekim 2019