Grup Başkanvekillerimiz Meral Danış Beştaş ve Saruhan Oluç, pandemi koşullarında artan iş cinayetlerini TBMM gündemine taşıdı. İşçilerin olumsuz çalışma koşullarının araştırılarak sorun ve mağduriyetlerinin giderilmesine dönük gerekli tedbirlerin alınması amacıyla Meclis'e verilen araştırma önergesi:
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Pandemi koşullarında artan iş cinayetleri ve işçilerin olumsuz çalışma koşullarının araştırılarak işçilerin sorun ve mağduriyetlerinin giderilmesine dönük gerekli tedbirlerin alınması için Anayasa’nın 98. ve İçtüzüğün 104 ve 105. maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılmasını arz ve talep ederiz.
GEREKÇE
Türkiye’de de iş kazaları, iş cinayetleri ülke gündeminin en ciddi ve neticeleri itibariyle en can alıcı sorun alanlarındandır. Bu vahim tabloya korona salgının etkileri de eklendiğinde ortaya insanlık onuru ile bağdaşmayan durumlar çıkmaktadır. Kuşkusuz bu durumun en birincil nedeni, işverenlerin denetimden azade tutulması ve cezai yaptırım uygulanmamasıdır. Ekonomik krizin insanların yaşamsal ihtiyaçlarını dahi gideremeyecekleri boyutlara vardığı noktada, işverenler de hak gaspları noktasında sınır tanımamaktadır. İnsanların aç kalmamak uğruna işe ihtiyaç duyduğu noktada, sermayedarlar da durumu fırsat bilerek, işçileri neredeyse kölelik koşullarında çalışmaya zorlamakta, fazla mesai ve benzeri haklarını vermemekte, dahası süresiz izin adı altında işten çıkarmaları meşru zemine taşımaktadırlar.
Diğer yandan korona salgını nedeniyle üretimin durmaması adına çeşitli firmalar kapalı devre çalışma sistemi adı altında, işçileri çalışma kamplarında zorla çalıştırmaktadır. İlkin MÜSİAD tarafından dile getirilen “kapalı devre çalışma sistemi” Çanakkale Dardanel Fabrikasında fiilen hayata geçirilmiştir. Ne yazık ki İl Hıfzısıhha Kurulu üretime ara verilmesi kararını vermek yerine, çalışmanın devamına ve işçilerin gösterilen yerde konaklamasına karar vermiştir. Vestel fabrikalarındada benzer çalışma sistemi devam ettirilmeye çalışılmaktadır. Eleştirilen üzerine Vestel yetkilileri, “Manisa’daki fabrikada 2 işçi koronavirüsten hayatını kaybetti, 380 işçi koronavirüse yakalandı.” açıklamasını yapmıştır. Ancak bu açıklamada, 60 saati aşan çalışma saatlerinden ne de işçilerin bir bütün olarak çalışma koşullarından bahsedilmemiştir. Korona salgınının hız kesmeden devam ettiği bu aylarda ekonominin ve turizmin canlanması adına işçiler kurban verilmektedir. Kapalı devre çalışma sistemi insan haklarına ve anayasaya aykırıdır. Çünkü özü itibariyle evlerinden, ailelerinden ayrı bir şekilde gece-gündüz fabrikada kalarak işçilerin çalıştırılması, kölelik koşullarıyla özdeştir ve en nihayetinde insanlık suçudur. Yurttaşları için gerekli ekonomik tedbirleri almayan ve fabrikaların bu tür çalışma koşullarını işçilere dayatmasına sessiz kalan iktidar, ağır bir vebal altındadır.
Güvencesiz koşullarda yürütülen çalışma sisteminin işçilerin canlarına mal olduğu ne yazık ki her gün gerçekleşen onlarca işçi ölümü ile sabittir. TMMOB'abağlı Makine Mühendisleri Odası'nın düzenlediği VII. Ulusal İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kongresi" sonuç bildirgesinde Türkiye'nin iş cinayetlerinde Avrupa'da birinci, dünyada ise üçüncü sırada geldiği ifade edilmiştir. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin tespit ettiği verilere göre Temmuz ayında 7’si çocuk olmak üzere en az 164 işçi yaşamını yitirmiştir. Koronavirüs salgını nedeniyle evde kal çağrıları işcileri teğet geçmekte, üretimin devamı uğruna işçilerin canları feda edilmektedir. Oysa sosyal devlet ilkesi gereği, işsizlik fonunda biriken mevduatların işçilere aktarılması ve işçilerin sağlık açısından kritik zamanlarda evde kalmaları sağlanması gerekirdi.
Artan iş cinayetlerinin araştırılarak derhal önlemlerin geliştirilmesi aciliyet arzetmektedir. Mevcut iş cinayetlerine bir salgın koşullarında çalışma zorunluluklarının dayatılmış olması kuşkusuz cinayetlerin artmasına neden olacak ve meslek hastalıklarının da artması kaçınılmaz olacaktır. İzah etmiş olduğum hususlar doğrultusunda pandemi döneminde meydana gelen iş cinayetlerinin araştırılması ile önlenmesine dair çalışmalar yürütülmesi ve kapalı devre çalışma sistemlerinin kaldırılmasına dair tedbirler alınması amacı ile Anayasa’nın 98. ve İçtüzüğün 104 ve 105. maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılmasını talep ediyoruz.
17 Ağustos 2020