Grup Başkanvekillerimiz Meral Danış Beştaş ve Saruhan Oluç, üniversite öğrencilerine doyurucu ve sağlıklı besin içeriklerinden oluşacak ücretsiz kahvaltı, öğle yemeği ve akşam yemeğinin verilmesi amacıyla Meclis Başkanlığına kanun teklifi verdi:
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Yükseköğretim Kanunu ve Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanunu Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi gerekçeleriyle birlikte ilişikte sunulmuştur.
Gereğinin yapılmasını arz ederiz.
GEREKÇE
Ekonomik krize bağlı olarak döviz kurlarının artmasıyla beraber üniversite öğrencileri, zamlanan gıda fiyatları nedeniyle yemekhane dışında beslenememektedirler. Fakat üniversitedeki yemekhane fiyatlarının peş peşe artması, yemek porsiyonlarının öğrencileri doyurmaktan uzaklaşacak kadar küçültülmesi ve besin değerinin yetersiz olması öğrencilerin beslenme krizini daha da büyütmektedir. Özellikle de 2022-2023 eğitim-öğretim yılının başlamasıyla Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğüne bağlı yurtlarda, sağlıklı ve hijyenik yemek sorunu öğrencilerin sağlıklarını tehlikeye atacak boyutlara varmıştır. Birçok erkek ve kız öğrenci yurdunda gün yüzüne çıkan sorunlar sağlık sorunlarına dönüşmüş durumdadır ve Ekim ayı itibariyle birçok yurtta yaşanan toplu zehirlenmeler, durumun vahametini ortaya koymaktadır.
Tek tip yemek sisteminin getirilmesiyle öğrencilerin sağlıklı besinlere ulaşımı imkansız hale gelmiştir. Yemek seçim özgürlüğünü ortadan kaldıran tek tip yemek sistemini fırsatçılığa çeviren yemek şirketleri, porsiyonları küçültmekte, kalitesiz yemekleri öğrencilere dayatmaktadır. Yemek seçme özgürlüğünün olmaması, öğrencilerin bazı hastalıklarını tetikleme veya aç kalmasına neden olmaktadır. Glutensiz ve çölyak hastalığı olan birçok öğrencinin hayatı riske edilmektedir. Ayrıca bu uygulama, vegan/vejeteryan yemekleri tercih eden öğrencilere karşı ayrımcı bir uygulanmaya dönmektedir.
Eğitim hakkının, tüm yurttaşlar açısından eşit ve ulaşılabilir olabilmesini de en temel koşulu parasız olmasıdır. Üniversite öğrencilerinin beslenme hakkı eğitim hakkından bağımsız düşünülemez. Şöyle ki; eğitim hakkı, öğrencilerin eğitim öğretim süreçlerinin bir parçası olabilmeleri için gereken tüm olanakların yaratılması anlamına gelmektedir. Yani eğitim hayatına devam edebilmek için gerekli olan ulaşım, barınma, sağlıklı beslenme, internet, kitap vb. kaynakların karşılanıyor olması gerekir. Eğitim hakkının Anayasalarda ve insan hakları ile ilgili uluslararası kanunlarda bir hak olarak tanımlanması bu ihtiyaçların devlet tarafından karşılanması gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Bugün öğrencilerin ücretsiz ve sağlıklı beslenme hakkından faydalanamadıkları bir sistemde parasız eğitim hakkından bahsetmek mümkün değildir. Bu sebeple parasız eğitim hayatı açısından en temel ihtiyaçlardan olan beslenme ihtiyacı, ücretsiz bir biçimde karşılanmalı ve yemek porsiyonları öğrencilerin yeterli ve sağlıklı beslenebilecekleri bir standarta kavuşturulmalıdır.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Yapılan değişiklik ile üniversiteye gitmekte olan öğrencilerin sağlıklı beslenebilmesinin sağlanması ve nitelikli eğitim görebilmesi için kahvaltı- öğle yemeği –akşam yemeği şeklinde temel gıdaların ücretsiz, doyurucu ve sağlıklı besin içeriklerinden oluşacak bir şekilde verilmesi amaçlanmıştır.
MADDE 2- Yapılan değişiklik ile üniversiteye gitmekte olan öğrencilerin sağlıklı beslenebilmesinin sağlanması ve nitelikli eğitim görebilmesi için kahvaltı- öğle yemeği –akşam yemeği şeklinde temel gıdaların ücretsiz, doyurucu ve sağlıklı besin içeriklerinden oluşacak bir şekilde verilmesi amaçlanmıştır.
MADDE 3- Yürürlük maddesidir.
Madde 4- Yürütme maddesidir.
04.11.1981 TARİH VE 2547 SAYILI YÜKSEKÖĞRETİM KANUNU VE 16/8/1961 TARİHLİ VE 351 SAYILI YÜKSEK ÖĞRENİM KREDİ VE YURT HİZMETLERİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 04.11.1981 Tarih Ve 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
‘’GEÇİCİ MADDE 84-. Üniversitelerde öğrenim süresi boyunca öğrencilerin gereksinim duyduğu ve sağlıklı gelişimi açısından gerekli gıdalar sabah kahvaltısı- öğle yemeği- akşam yemeği öğünleri olacak şekilde ücretsiz olarak Yükseköğretim Kurumunca karşılanır. Yarım gün eğitim yapan eğitim kurumlarında sabah vakti eğitime başlayacak olan öğrencilere kahvaltı, öğle vakti eğitime başlayacak olan öğrencilere ise öğle yemeği meccanen verilir. Verilecek olan yemek öğünlerinin besin içeriği ve porsiyon miktarı öğrencilerin günlük sağlıklı beslenebilecekleri miktar ve besin içeriğinden oluşacak şekilde Yükseköğretim Kurumu ile Sağlık Bakanlığı tarafından öğrencilerin gereksinimi göz önünde bulundurularak belirlenir. Yemeklerin denetimi Yükseköğretim Kurumu ve Sağlık Bakanlığı arasında imzalanacak protokole göre Sağlık Bakanlığı tarafından düzenli olarak yapılır’’
MADDE 2- 16/8/1961 tarihli ve 351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
‘’GEÇİCİ MADDE 7-. Üniversitelerde öğrenim süresi boyunca KYK yurtlarında öğrencilerin gereksinim duyduğu ve sağlıklı gelişimi açısından gerekli gıdalar sabah kahvaltısı- öğle yemeği- akşam yemeği öğünleri olacak şekilde ücretsiz olarak Kredi ve Yurtlar Kurumunca karşılanır. Verilecek olan yemek öğünlerinin besin içeriği ve porsiyon miktarı öğrencilerin günlük sağlıklı beslenebilecekleri miktar ve besin içeriğinden oluşacak şekilde Kredi ve Yurtlar Kurumu ile Sağlık Bakanlığı tarafından öğrencilerin gereksinimi göz önünde bulundurularak belirlenir. Yemeklerin denetimi Yükseköğretim Kurumu ve Sağlık Bakanlığı arasında imzalanacak protokole göre Sağlık Bakanlığı tarafından düzenli olarak yapılır’’
MADDE 3- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.
4 Kasım 2022