Venedik Komisyonunun, tamamını yarın (13 Mart) açıklayacağı görüş metnine ilişkin Avrupa Konseyince yapılan duyuru:
Avrupa Konseyi’nin anayasa hukuku uzmanı Venedik Komisyonu, önümüzdeki ay yapılacak referandumda oylanacak anayasa değişikliğine ilişkin olarak hazırladığı görüş metninde Türkiye'deki tek kişilik rejime karşı uyarıda bulunuyor. Venedik Komisyonu, gerekli denge denetleme mekanizmalarını kaldıran bu anayasa değişikliğinin güçler ayrılığına dayanan demokratik bir başkanlık sistemi modelini getirmeyeceği, bunun yerine otoriter bir başkanlık sistemine dönüşeceği uyarısında bulunuyor.
Komisyonun yayınladığı görüşte dile getirilen endişe verici konular arasında şunlar bulunuyor:
- Cumhurbaşkanına bakanları atayıp görevden alabileceği ve tüm üst düzey yetkilileri kendisinin belirlediği kriterlere göre atayıp görevden alabileceği denetlenmeyen bir otoriteyle yürütme gücü verilecektir.
- Cumhurbaşkanının bir siyasi partisinin üyesi ve hatta lideri olmasına izin verilecek ve bu da onu yasama üzerinde aşırı bir etkiye sahip olmasını sağlayacaktır.
-Cumhurbaşkanına, parlamentoyu demokratik başkanlık sistemlerine yabancı herhangi bir gerekçeyle dağıtma yetkisi verilecektir.
- Hali hazırda yetersiz olan yürütmeye yönelik yargı denetim sistemi daha da zayıflayacaktır.
- Yargı bağımsızlığı daha da zayıflayacaktır.
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi İzleme Komitesi tarafından Venedik Komisyonundan talep edilmiş olan bu görüşte ayrıca ciddi prosedürel kaygılara da dikkat çekiliyor.
Parlamentonun ikinci en büyük muhalefet partisinin bazı milletvekilleri hapisteyken referanduma sunulacak değişikliklerin onaylandığı, oylamada gizli oy kuralının ihlal edildiği ve bunun da reforma ilişkin desteğin samimiyetine ve milletvekili oylarının kişisel niteliklerine kuşku düşürdüğü belirtilen görüşte, mevcut olağanüstü hal uygulamasının anayasal referandum gibi önemli bir oylama için uygun demokratik ortamı sağlamadığı da dile getiriliyor.
“Her devletin başkanlık, parlamento veya karma olmak üzere kendi siyasi sistemini seçme hakkı vardır ancak bu kayıtsız şartsız değildir” diyen Venedik Komisyonu söz konusu görüş metninin tamamını yarın (13 Mart Pazartesi günü) yayınlanacak.
Öte yandan Türkiye ile ilgili iki ayrı görüşün de gelecek hafta yayınlanması bekleniyor: (1) KHK’ler ve medya özgürlüğüyle ilişkisi; (2) Sulh Ceza Mahkemelerinin görev, yetki ve işleyişleri.
Avrupa Konseyi'nin websitesinde 10 Mart günü yayınlanan açıklamanın orijinaline buradan ulaşabilirsiniz.