Grup Başkanvekillerimiz Meral Danış Beştaş ve Saruhan Oluç'un araştırma önergesi:
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Elektrik, doğalgaz ve bunlara bağlı olarak temel gıda maddeleri ile birçok temel ihtiyaç maddesine yapılan zamlar yurttaşların yaşamlarını derinden ve olumsuz etkilemektedir. Zamların sebebi, iktidarın toplumun çoğunluğunun ihtiyaçlarını, işsizleri, yoksulları, dar gelirlileri, emekçileri, esnafı, çiftçileri dikkate almayan, buna karşılık sermaye gruplarını ve iktidara yakın şirketlerin çıkarlarını gözeten siyasi ve ekonomik kararlardır. Merkez Bankası’nın bir kez daha doğrudan Yürütme’ye ve saraya bağımlılığını ortaya koyan faiz indirimi kararı döviz kurlarını arttırmış, TL ise aynı kararla büyük değer kaybetmiştir. Bu gelişme de büyük oranda ithalata bağımlı olan Türkiye’nin her alandaki üretim maliyetlerini arttırmaktadır. Söz konusu yanlış ekonomik kararların sebep olduğu fahiş fiyat artışlarının yurttaşların yaşamlarına yönelik etkilerini araştırmak, bu zamlardan kaynaklı mağduriyetleri gidermek için önlemleri tartışmak amacıyla Anayasa’nın 98, İçtüzüğün 104 ve 105’inci maddeleri gereğince Meclis araştırması açılması için gereğini arz ve teklif ederiz.
GEREKÇE
AKP-MHP ittifakının başladığı günden bu yana yaşanan ekonomik ve sosyal kriz 2020 yılı Mart ayında başlayan covid-19 pandemisi ile birlikte derinleşmiş; Türkiye toplumu işini, aşını, ekmeğini, alım gücünü gün be gün kaybetmiştir. İktidar derin ekonomik ve sosyal krize rağmen, bağımsız olması gereken her kurumun aldığı kararlara siyasi saiklerle müdahalede bulunmuş ve milyonları daha büyük ekonomik çıkmaza sokmaya devam etmiştir.
Son olarak Merkez Bankası’nın temel ekonomi bilgisinden yoksun davranarak, faiz-enflasyon ilişkisi ile ilgili irrasyonel ve mesnetsiz iddialara ve bilgisizliğe bağlı kalarak ve sadece Yürütme’nin başını memnun etmek için aldığı faiz indirimi kararı ile döviz kurları bir kez daha rekor kırmış; TL Türkiye tarihindeki en değersiz olduğu döneme girmiştir.
Faiz indirimi kararına bağlı olarak yükselen döviz kurları üretimin girdi maliyetlerini arttıracak, doğal olarak hemen her alandaki üretimi ithalata bağımlı olan Türkiye’de, iktidarın ömrünü uzatmak pahasına aldığı faiz indirimi kararının sonuçlarının devasa zamlarla yurttaşların hayatlarının her alanına olumsuz bir şekilde etki etmesi kaçınılmaz olacaktır.
Gündelik hayatı ekonomik anlamda zorlaştıran en temel zamlar elektrik, doğalgaz ve yakıt zamlarıdır. 2021 yılı Ocak ayından itibaren doğalgaza her ay % 1, Temmuz ayında % 12, Ekim ayı itibariyle ise sadece sanayi üretimi amaçlı tarifeye % 15 zam yapılmıştır. Elektriğe ise 2021 yılında yapılan toplam zam % 21,9 olarak hesaplanmıştır. Son olarak LPG’ye 71 kuruş zam yapılması ve petrol fiyatlarının yaklaşık iki katına çıkması, yurttaşların derinleşen mevcut ekonomik kriz ortamında yaşamlarını idame ettirmelerini daha da zorlaştırmıştır. Söz konusu zamlar, başta üreticinin üretim maliyetini arttırmakta, zaman içerisinde bütün tüketim kalemlerinin etiket fiyatlarına yansımayı kaçınılmaz hale getirecektir. Bununla birlikte ekmek, bakliyat, bitkisel yağlar gibi temel tüketim malları zamlanmaya devam edecektir.
Sonuç olarak; Türkiye tarihinin en derin ekonomik ve sosyal krizlerinden biri yaşanırken, uygulamaya konan rekor zamlar, emekçilere, emeklilere kaşıkla verilenin kepçeyle geri alındığının ve artık ‘halkın lokmasına göz dikildiğinin’ açık bir göstergesi halini almıştır. Bu durumla birlikte ekonomik kriz yurttaşların mutfağına girmekten öte, sosyal hayatın da her alanına sirayet edecek ve büyük bir sosyal krizi beraberinde getirecektir.
Bu sebeple üretici ve tüketici konumunda olan bütün yurttaşların söz konusu zamlardan olumsuz bir şekilde etkilenmesinin önüne geçmek, ekonomik etkinin ötesinde çeşitli sosyal krizlerin de yaşanacağı ihtimali göz önünde bulundurularak, olumsuz gelişmelere ivedilikle müdahale etmek için ve yaşanabilecek olası mağduriyetleri giderme yollarının tartışılması amacıyla bir araştırma komisyonu kurulması elzemdir.
Meral Danış Beştaş - Saruhan Oluç
HDP Grup Başkanvekilleri
6 Ekim 2021