Yaptırım listesine alınan ama resmî yollarla Türkiye’de yaptırımlardan muaf tutulanların araştırılması

Grup Başkanvekillerimiz Meral Danış Beştaş ve Saruhan Oluç, BMGK kararları kapsamında yaptırım listesine alınan ama resmî yollarla Türkiye’de yaptırımlardan muaf tutulan kurum, organizasyon ve kişilerin araştırılması amacıyla Meclis Araştırması açılmasını istedi.

TBMM Başkanlığına verilen önergede şu ifadeler yer aldı:

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

BMGK kararları kapsamında yaptırım listesine alınan ama resmî yollarla Türkiye’de yaptırımlardan muaf tutulan kurum, organizasyon ve kişilerin araştırılması, bu hususla ilgili kamuoyunun aydınlatılması ve gelecekte ortaya çıkabilecek sorunların önüne geçilmesi amacıyla Anayasa’nın 98’inci İçtüzüğün 104’üncü ve 105’inci maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılmasını arz ve teklif ederiz.

GEREKÇE

Çetelerin sınır aşırı saldırılarına karşı devletler uluslararası örgütler aracılığıyla çok sayıda önlemi devreye koymuştur. Bu önlemlerin başında söz konusu çetelerin finansal kaynaklarını engelleme gelmektedir. Söz konusu uluslararası anlaşmalar, üye devletler tarafından hızlıca uygulamaya konmuş veya uygulanmaya çalışılmıştır. Bu önlemlerle ilgili çerçeve tartışmalarda iki vurgu öne çıkmaktadır. Bunlardan ilki sözleşmelerin etkin şekilde uygulanması, ikincisi ise ulus devlet düzeyindeki iktidarların, bu sözleşmeleri muhaliflerine yöneltmesi gibi kötü niyetli uygulamalara kapıların kapatılmasıdır.

Hedefleri ve kapsamı belli olan bu sözleşmelerle ilgili Türkiye’de bazı yasal çalışmalar gerçekleştirilmiştir. BMGK’nin 1267, 1988 ve 1989 sayılı kararlarıyla listelenen kişi, kuruluş veya organizasyonların tasarrufunda bulunan mal varlığının dondurulması hakkındaki 30 Eylül 2013 tarihli ve 2013/5428 sayılı Bakanlar Kurulu kararının eki 1 sayılı listede değişiklik yapılmasına ilişkin karar Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Böylece bütün dünya tarafından  çete mensubu olduğu kabul edilen kişilere yönelik iç hukukun gerektirdiği mevzuat oluşturulmuştur.

Bu mevzuat kapsamında bazı işlemler gerçekleştirilmiştir. Fakat AKP iktidarı, dönem dönem uluslararası hukukun gerektirdiği işlemlerin aksi istikamette işlemlerle gündeme gelmektedir. Örneğin Cumhurbaşkanı Erdoğan imzasıyla yayımlanan karar ile birlikte  “IŞİD ve El Kaide ile bağlantılı gerçek kişiler” listesinde yer alan ve mal varlığı dondurulan “Abd Al-Malik Muhammad Yusuf Uthman Abd Al-Salam” ve “Nayıf Salih Salim Al-Qaysi” isimli kişilere ilişkin hükümler yürürlükten kalktı. Böylece adı geçen kişiler söz konusu listeden çıkarıldı.

Yine 5 Ocak’ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla yayımlanan karara göre, “IŞİD ve El Kaide ile bağlantılı gerçek kişiler” listesinde yer alan ve mal varlığı dondurulan “Mevlüt Kar”, “Denis Mamadou Gerhard Cuspert”, “Nayef Salam Muhammad Ujaym Al-Hababi”, “Turki Mubarak Abdullah Ahmad Al-Binali” ve “Tuah Febriwansyah” isimli şahıslara ilişkin hükümler yürürlükten kaldırıldı. 7 Eylül 2021 tarihli bir başka Cumhurbaşkanı Kararı ise “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 1267 (1999), 1988 (2011) ve 1989 (2011) sayılı kararlarıyla listelenen kişi, kuruluş ve organizasyonların tasarrufunda bulunan malvarlığının dondurulmasına ilişkin 30/9/2013 tarihli ve 2013/5428 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının eki (1) sayılı listenin “A-DEAŞ ve El Kaide ile Bağlantılı Gerçek Kişiler” başlıklı bölümünde yer alan “KHALIFA MUHAMMAD TURKI AL-SUBAIY” isimli şahsa ilişkin hüküm yürürlükten kaldırılmıştır. ” şeklinde olmuştur. “Khalıfa Muhammad Turkı Al-Subaıy” adlı şahsın El-Kaide bağlantısı uluslararası kamuoyunda da dile getirilen bir husus olup Subaıy’ın 11 Eylül Saldırısı ile ilişkisi de bilinmektedir. Yine Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 20 Ekim 2021 tarihli kararıyla Hatay’ın Reyhanlı ilçesindeki Al Alamai Gıda İnşaat ve İnşaat Malzemeleri Kuyumculuk İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi’nin mal varlığı, IŞİD’e finansman sağladığı gerekçesiyle dondurulmuş; karar, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan imzasıyla 5 Kasım 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştı. Al Alamai Şirketi’nin mal varlıkları hakkında verilen dondurma kararı, Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kaldırıldı. Mahkeme, kaldırma gerekçesinde, mal varlığının dondurulması için “makul sebep şartının oluşmadığını” belirtti. Mahkemenin bu kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.

Uluslararası hukukun gerektirdiği uygulamaların aksi istikametteki bu işlemlerle ilgili kamuoyuna tek bir bilgi verilmemesi, söz konusu işlemlerle ilgili çok sayıda şüpheyi beraberinde getirmektedir. Ayrıca bu işlemlerle ilgili olası hatalar, büyük sorunlar yaratmaya açıktır.

Söz konusu sebeplerden ötürü yürütme erkinin kararlarıyla BMGK’nin 1267, 1988 ve 1989 sayılı kararlarıyla listelenen kişi, kuruluş veya organizasyonların Resmi Gazete aracılığıyla müeyyideden vareste tutulmasının araştırılması, özellikle kişilerle ilgili kamuoyunun aydınlatılması ve gelecek ortaya çıkabilecek sorunların önüne geçilmesi amacıyla Meclis araştırması açılmasını talep ediyoruz. 

21 Nisan 2022